XIX. yüzyılda Bursa’da tiyatro faaliyetleri ve Bursa gazetesinde bazı tiyatro haberleri

Abstract

Bursa’da geleneksel Türk Tiyatrosu’nu ayrı bir yere koyacak olursak Batı tarzında Türk tiyatrosu çalışmaları, Güllü Agop ile aralarında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden Bursa’ya gelen Fasulyacıyan ile hız kazandı. İlk oyunlarını açık alanlarda oynamaya çalışan Fasulyacıyan ve ekibi Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa valiliğine atanmasıyla bambaşka bir tiyatro zemini bulmuşlardır. Ahmet Vefik Paşa’nın tiyatro ve tiyatro seyircisi konusunda yaptığı çalışmalar ki bunlardan en önemlileri “Tiyatro Muhipleri Encümeni” kurması ve Bursa’ya bir tiyatro binası yaptırmasıdır, Batı tarzı tiyatronun Bursalılara ulaşmasını ve bu mekânlarda gelişmesini sağlamıştır. Ahmet Vefik Paşa, Fasulyacıyan’ın iş birliğine katkı sağlayanlardan biri de Murad Emrî Efendi’dir. Bursa gazetesinin sahibi ve aynı zamanda yazarlarından biri olan Emrî Efendi gerek Paşa ile yakın dostluğundan gerekse eğitime ve gelişmeye gönül vermiş biri olmasından Bursa gazetesinde sık sık tiyatro haberlerine yer vermiştir. Yazımızda XIX. Yüzyıl Bursa kültür yaşamında Tanzimat ile birlikte tiyatro alanında nasıl değişiklikler olduğuna ve bunların Bursa gazetesine yansımalarına yer verdik. Ahmet Vefik Paşa, Fasulyacıyan ve Murad Emrî Efendi Batı tarzı tiyatronun Bursa’da yerleşip gelişmesine kendi güç ve imkânları çerçevesinde katkı sağlamışlardır.

Apart from Traditional Turkish Theatre it wouldn’t be quite wrong to say that western influenced Turkish Theatre started with Güllü Agop and Fasulyacıyan who came to Bursa because of the conflict between them. Fasulyacıyan who tried to perform his first plays in outdoor settings found a completely different set of opportunities when Ahmet Vefik Paşa was assigned as the Governor of Bursa. First of the two important contributions that Ahmet Vefik Paşa did for theatre and the theatre audience is founding the “Tiyatro Muhipleri Cemiyeti” (Theatre Lovers Club) and the second is having a theatre facility built in Bursa. He provided the Bursa audience with western theatre in those facilities he had built. Another character that contributed in Fasulyacıcyan’s work is Murad Emrî Efendi. Both the owner and a writer at Bursa gazette Murad Emri Efendi often allowed theatre related news in the paper because of his passion for education and progress and his friendship with Ahmet Vefik Paşa. In this paper we mention the changes in theatre, Bursa’s culture life in the XIX.th century and their reflections in Bursa gazette during the times of the Ottoman reforms. Ahmet Vefik Paşa, Fasulyacıyan and Murad Emrî Efendi contributed in introducing and developing the western style theater in Bursa. Feraizci Mehmed Şakir Efendi is another important character who contributed in this development. An individual artical will be written about this important theatre character.