Michel Foucault felsefesinde sanat eseri olarak öznelliğin oluşumu

Abstract

Özne ve iktidar ilişkileri içerisinde öznenin oluşumunu ilk dönem "arkeolojik" ve "soybilimi" yöntemlerini kullanarak inceleyen Foucault, daha sonra etik konusu üzerinde yoğunlaşır. Etiği, öznenin "kendi kendisi ile ilişkisi" olarak tanımlayan Foucault için insanlar kendilerini birer ahlaki özne olarak inşa edebilirler. "kendilik pratiği" ya da "astetik pratik" adını verdiği öznenin kendi kendini oluşturma pratikleri, iktidardan bağımsız olamayacak öznenin üç nesneleşme süreçlerinden en önemlisi olan, özneleşme ile yakından ilgilidir. Özneleşme, bireyin bir özne haline gelmesini sağlar. Foucault'nun daha sonra "benlik teknolojileri" olarak kavramsallaştıracağı bu özneleşme teknikleri öznenin kendini oluşturmasında önemli bir yere sahiptir. Etik ile ilgili düşüncelerini Antik Yunan ve Roma toplumları üzerinden, bu toplumların etiği uygulayış biçimlerinin incelemesi üzerine kuran Foucault'ya göre Antik Yunan'da etiğin temel ilkesi olan "kendini bilme" ve "kendine özen gösterme" aynı zamanda "özgürlük" ve "yaşama sanatı" ile ayrılamaz bir ilişki içindeydi. "Niçin bir tablo ya da ev sanat eseridir de, kendi yaşamımız değil?" diye soran Foucault için, günümüzde de bir takım özneleşme teknikleri olan benlik teknolojilerini kullanarak, insan kendi yaşamına şekil verebilir ve böylece yaşamını bir sanat eserine dönüştürecek öznelliğini kurabilir.

Foucault who studies individual's development within the relations of the subject and the power using earlier archeological and genealogical methods, later focuses on ethics. According to Foucault who defines ethics as "a relation of the subject to itself", people can develop themselves as moral individuals. "Practices of the self" or as he calls it "ethic practices" are closely related to subjectivity which is one of the three self formations of the subject who can not be independent from the power. Subjectivity helps the individual to become a subject. These subjectivity techniques Foucault later conceptualizes as "technologies of the self" has a significant place in subject's self formation. According to Foucault who bases his thoughts on the study of Ancient Greek and Ancient Rome societies' practices of ethics, "knowing thyself" and "the care of the self" which was the fundamental principle of ethics in Ancient Greek was also in an inseparable relation with "being free" and "the art of living". For Foucault who asks that "Why is a painting or a house an art work but not our own lives?" using technologies of the self, a number of subjectivity techniques, an individual can shape his own life and thus he can form the subjectivity to make his life into an art work.