Rusya Federasyonu'nun trans-Kafkasya politikasının analizi: Süreklilik mi dönüşüm mü?

Abstract

Trans-Kafkasya, tarih boyunca Osmanlı İmparatorluğu, Moğollar, Safeviler ve Bizans İmparatorluğu gibi pek çok önemli aktörün güç mücadelelerine sahne olmuştur. Bu aktörler arasında Rusların kurduğu siyasal birimler (Rus Çarlığı, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) de yer almaktadır. Bölge ile bağı 11. yüzyıla kadar giden Rusların Trans-Kafkasya hakimiyeti 4. Ivan'ın Kazan ve Astrahan'ı fethetmesiyle başlamıştır. Rus Çarlığı'nın Trans-Kafkasya'yı tamamen ele geçirmesi ise 19. Yüzyılın ikinci çeyreğinde iki güçlü bölgesel aktörü (Osmanlı İmparatorluğu ve Kaçar İran'ını) yenmesiyle gerçeklemiştir. Rusların Trans-Kafkasya'daki söz konusu hakimiyeti 1917-1922 dönemi dışında 1991'de SSCB'nin dağılmasına kadar kesintisiz sürmüştür. SSCB'nin dağılması ve Trans-Kafkasya Cumhuriyetleri'nin bağımsızlıklarını ilan etmesiyle Bölge "Yeni Büyük Oyun" adı verilen güç mücadelesinin alanlarından biri haline dönüşmüş, RF Trans-Kafkasya'daki tarihsel hakimiyetini sağlamak için güçlü bölgesel ve bölge dışı aktörlerle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu bağlamda tez çalışmamızda Rusya Federasyonu'nun 1991-2018 dönemindeki Trans-Kafkasya politikası, "Beş Gün Savaşı", "Dört Gün Savaşı", Kırım'ın RF tarafından ilhakı ve dondurulmuş çatışmalar gibi olay ve olgular ışığında, hegemonya kavramı çerçevesinde analiz edilecektir.

Throughout history, Trans-Caucasus has witnessed important power struggles among many important actors such as the Ottoman Empire, Mongols, Safavids and the Byzantine Empire. Political units established by Russians (The Russian Tsardom, The Union of Soviet Socialist Republics) were among them as well. The connection of the Russians with the Region traced back to the 11th century. Russian dominance, dated back to the 11th century, on Trans-Caucasus began after Ivan IV had conquered Kazan and Astrakhan. The Russian Tsardom's absolute hegemony on Trans-Caucasus occured via prevailing over two powerful regional power (The Ottoman Empire and Kadjar Iran) in the second quarter of 19th century. Aforementioned hegemony of Russians on Trans-Caucasus was sustained uninterruptedly except the years between 1917 and 1922 until dissolution of the USSR in 1991. With the disintegration of the USSR and the independence proclamation of the Trans-Caucasus Republics, the Region became one of the areas of the power struggle called the New Great Game, RF had to struggle with powerful regional and extra-regional actors in order to ensure its historical hegemony on Trans-Caucasus. In this context in our thesis, the Trans-Caucasus policy of the Russian Federation between 1991-2018 will be analyzed within the framework of the concept of hegemony in the light of events and facts such as "Five Day War", "Four Day War", the annexation of Crimea by RF and frozen conflicts.