Trafik deneyimleri ve düzen söylemi içinden İstanbul’u üretmek

Abstract

İstanbul’un gündelik hayatını biçimlendiren önemli etkenlerden biri trafik. Trafikte geçirilen zamandan çoğu zaman “boş” ya da “kayıp” olarak söz ediliyor. Oysa hareketlilik çalışmaları, kültürel coğrafya ve kent antropolojisinin de bize anlattığı gibi zaman/mekânlar aslında boş değil. İçlerindeki deneyimler sayesinde sürekli yeniden üretiliyorlar, yani, boş olmaktan uzak üretken mevhumlar. Bu yazıda, bir yıl devam eden etnografik çalışmama dayanarak, İstanbul trafiği zaman/mekânının ve buradan hareketle de İstanbul kentinin düzen söylemi ve özellikle de idealize edilen Avrupai bir düzen ekseninde, üretilme süreçlerini ve dinamiklerini anlatıyorum. Gündelik hayatın sıradanlığı ve olağanlığı içinden kent ve kentlilik tahayyülünün nasıl biçimlendiğini ve bu biçimlenmeyi anlamlandıran tarihselliği inceliyorum.

Traffic is a foremost factor that impacts daily life in İstanbul. Time spent in traffic is often described as “empty” or “lost.” On the contrary, studies in mobility, cultural geography and urban anthropology have shown that time/spaces are never empty. They are constantly produced anew in and through dwelling or experiences that unfold on them. As such, they are productive rather than empty. This article is based on a year’s worth of fieldwork on traffic in İstanbul whereby I detail the processes and dynamics of producing the time/space of İstanbul’s traffic and thereby the city vis-àvis a discourse of order and specifically an idealized European order. I analyze how the urban is formed through the mundane and ordinary every day and the larger historical implications that inform such a formation.