Dindarlığın evlilik doyumu üzerindeki etkileri ve değerlerin, dindarlık ve evlilik doyumu ilişkisi üzerindeki arabulucu rolü

Abstract

Bu çalışma, dindarlığın evlilik doyumu üzerindeki etkisini ve kişisel değerlerin dindarlık ve evlilik doyumu ilişkisi üzerindeki arabulucu rolünü incelemektedir. Bu çalışma, evlilik, aile kurumu, evlilik doyumu, aile değerleri, dindarlık olgularının konu edildiği teorik kısım, alan araştırması yöntemi ile bulgular ve yorumları olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmada evlilik, değerler ve dindarlık arasındaki ilişkiler öncelikle kavramsal çerçevede ele alınmıştır. Bu bağlamda dinin, evlilik doyumuna farklı yöntemlerle katkıda bulunan bir yapıya sahip olduğu belirtilmiştir. Bunlar, evliliği kutsal görme; eşler arasındaki inanç ve ibadet birlikteliğinin sağladığı uyum; dinin evlilikle ilgili sosyal destek ve ahlaki referans rolü, evlilik problemleri ile başa çıkmayı kolaylaştırması, boşanmaya karşı koruyucu rolü ve çocuk yetiştirme ve ebeveynlik üzerindeki olumlu etkisidir. Çalışmanın ampirik kısmı için içerisinde "Kişisel Bilgi Formu", "Evlilik Yaşam Ölçeği", "Evlilikte Sorun Çözme Ölçeği", "Kişisel Değerler Ölçeği", "Dinin Etkisini Hissetme Ölçeği", "Partner/Eş Odaklı Dua Ölçeği", "Din, Değerler ve Evlilik İlişkisi Anket Soruları" ve "Evlilik Değerleri Anket Soruları" nın bulunduğu bir anket formu hazırlanmıştır. Bursa'da yaşayan 562 evli birey üzerinde yapılan araştırmada, evlilik doyumu, kişisel değerler ve dindarlık arasındaki ilişki konu edinilmiştir. Araştırmamızda cinsiyet, yaş, evlilik süresi, çocuk sayısı, eğitim durumu, gelir durumu gibi bağımsız değişkenlerin evlilik doyumu, kişisel değerler ve dindarlık ile ilişkileri de ele alınmıştır. Elde edilen bulgulara göre, erkeklerin evlilik doyumları kadınlara göre daha yüksekken, dindarlıkta kadınlar ve erkekler arasında anlamlı farklılıklar bulunamamıştır. Kişisel değerlerde ise kadınların "dürüstlük ve paylaşım" ile "paylaşım ve saygı" değerlerinde erkeklere göre daha önde oldukları tespit edilmiştir. Evlilik ve yaş ilişkisi bağlamında, sonuçlara göre genç yetişkinlik döneminde olankatılımcıların evlilik doyumu daha yüksek bulunmuştur, ancak evlilikte sorun çözmede orta yetişkinlikte olan katılımcıların puanları daha yüksek bulunmuştur. Kişisel değerler ve dindarlığın ise, genel olarak yaş ile birlikte yükseldiği görülmüştür. Evlilik doyumu, evlilik süresine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmazken, evlilik süresi ile birlikte kişisel değerler ve dindarlığın da arttığı bulunmuştur. Çocuk sayısı değişkenine göre ise, en yüksek evlilik doyumu 2 çocuğu olanlarda bulunurken, kişisel değerler ve dindarlık genel olarak çocuk sayısı ile birlikte artış göstermektedir. Eğitim durumunun evlilik doyumu ile herhangi bir ilişkisi tespit edilememişken, eğitim durumunun yükselmesi ile genel olarak kişisel değerler ve dindarlıkta bir düşüşün olduğu tespit edilmiştir. Gelir seviyesine göre de evlilik doyumu, kişisel değerler ve dindarlıkta genel olarak bir farklılaşma görülmemiştir. Evlilik doyumu, kişisel değerler ve dindarlık arasındaki ilişki ve etkileşime dair yapılan analiz sonuçları, bu değişkenler arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Değişkenler arasındaki arabulucu etkiye dair Aşamalı Regresyon Analizinden elde edilen sonuçlarda ise, kişisel değerler ve evlilikte sorun çözmenin, dindarlık ve evlilik doyumu arasındaki ilişkide arabulucu etkileri gözlenmemiş, ancak eş odaklı dua etmenin, kişisel değerler ve evlilikte sorun çözme arasında arabulucu bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca "Evlilik Değerleri" anketinde ele alınan her bir değerin de genel olarak, evlilik doyumu, kişisel değerler ve dindarlık ile aralarında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Çok boyutlu bir yapıya sahip olan evlilik, değerler ve dindarlık olguları arasındaki ilişkinin, gelecekte yapılacak farklı araştırmalarca yeniden ele alınması önerilmektedir.

This research examines the effect of religiousness on marital satisfaction and the mediator role of values between religiousness and marital satisfaction relationship. This study consists of three sections, that which is, institution of family, marital satisfaction, marital values, religiousness phenomenon been subject of the theoretical part, method of field research, and finding and interpretation of this. Primarily in this study the relationship between marital satisfaction, values and religiousness was discussed within conceptual framework. In this context, religion was stated to have a structure that contribute in different ways to marital satisfaction. These structure was sanctification of marriage, marital adjustment obtained via homogamy on beliefs and religious activity, social support and moral reference role of religion, facilitating to cope with marital problems, barier role of religion against divorce, and positive affect of religion on raising children and parenting. For empirical part of the research, a questionnaire measures including "Personal Information Form", "Marital Life Scale'', "Marital Problem Solving Scale", "Personal Values Scale", "The Feeling of Effect of Religion Scale", "Partner-focused Prayer Scale", "Survey Questions About Relationships Between Religion, Values and Marriage", and "Survey Questions About Marital Values" was prepared. In this survey that conducted on 562 married people living in Bursa, relationship between marital satisfaction, personal values and religiousness was treated. In this research relationships between marital satisfaction, personal values, religiousness and independent variables consisting of gender, age, marital duration, number of children, educational status and income status were treated. According to findings, men reported more marital satisfaction than women did. In terms of religiousness weren't many differences found between men and women. In terms of personal valueswomen were the higher amount of the "honesty and sharing", and "sharing and respect" than men. According to findings about relationship between marital satisfaction and age, young adults participants were higher amount of marital satisfaction than other. But adults participants were higher amount of marital problem solving than other. There was a significant positive relationship between age and personal values and religiousness. Although marital satisfaction there weren't many differences found between marital durations, there was a significant positive relationship between marital duration and personal values and religiousness. In terms of number of children, participants with two children reported highest levels of marital satisfaction, but generally levels of personal values and religiousness increased with number of children. Although marital satisfaction were no differences found between educational status, there was a significant negative relationship between educational status and personal values and religiousness. In addition, there were no differences found between income status in terms of marital satisfaction, personal values and religiousness. The results of analysis showed that there were significant positive relationships between marital satisfaction, personal values and religiousness. Hierarchical Regression Analysis were performed in order to test the mediational roles between variables. According to the results of this analysis, it was found that mediational role of personal values and marital problem solving between religiousness and marital satisfaction relationship did not emerged, but mediational role of partner-focused prayer between personal values and marital problem solving relationship emerged. It was also found that there were significant positive relationships between each values in "Survey Question About Marital Values" and marital satisfaction, personal values and religiousness. It is proposed that relationship between marriage, values and religiousness having multi-dimensional structure should be rexamined in future research.