Valf grubu tasarım parametrelerindeki değişikliklerin araçlarda kullanılan amortisörlerin çalışma performansına olan etkilerinin incelenmesi

Abstract

Amortisörler günümüzde çok yaygın kullanım alanlarına sahiptirler. Otomotivden havacılığa, sağlık sektöründen mobilya sektörüne kadar pek çok uygulamada titreşim sönümleyici olarak kullanılırlar. Otomobillerde kullanılan amortisörler hem birer güvenlik elemanı hem de konfor sağlayan elemanlardır. Bunun yanında süspansiyon sistemi türüne bağlı olarak süspansiyon sistemlerinde farklı yapılarda amortisörler kullanılmaktadır. Süspansiyon sistemleri pasif, yarı-aktif, aktif olarak sınıflandırılır. Bu çalışmada pasif süspansiyon sistemi ele alınmıştır. Binek araçlarda ön ve arka akslarda strut ve teleskobik tipte amortisörler kullanılır. Yaygın olarak arka aks amortisörleri teleskobik ve çift borulu tipte olup her iki yönde çalışan valf grubu elemanlarına sahiptir. Amortisörün çalışması esnasında yağın valf elemanları arasından geçişi ile sönümleme kuvveti oluşur. Sönümleme kuvvetinin belirlenmesinde valf gruplarındaki alt parçaların tasarım parametreleri büyük önem arz etmektedir. Bu tez çalışmasında süspansiyon sistemleri ve elemanları ile bu elemanlardan amortisörler üzerinde durulmuştur. Binek araç arka aks teleskobik tipte çift borulu amortisörün yapısal ve performans özellikleri anlatılarak valf tipleri açıklanmıştır. Çalışma kapsamında sönümleme kuvvetinin ölçüm metodu ile amortisör valf sisteminde performansa etki eden parametreler belirlenmiş ve yapılan testler ile sönümleme kuvvetindeki değişiklikler grafikler ile sunulmuştur.

Shock asorbers are widely used today. They are used as vibration dampers in many applications from automotive to aviation, from health to furniture industy. The shock absorbers used in automobiles are both safety and comfort elements. In addition, depending on the type of suspension system shock absorbers are used in different structures. Suspension systems are classifed as passive, semi-active and active systems. In this study, passive type suspension system is considered. Strut type and telescopic type shock absorbers are used on the front and rear axles of passenger vehicles. The rear axle shock absorbers are generally telescopic and twin-tube type and have valve group components working in both directions. The damping force is generated by the oil passage between the valve components during the operation of the shock absorber. The design parameters of the sub-components of the valve groups are having an important role in determination of the damping force. In this thesis, suspension systems and their components and shock absorbers are explained. Passenger vehicle rear axle telescopic type twin-tube shock absorber structural and performance characteristics are explained together with the valve types. Within the scope of the study, the parameters affecting the damping performance were determined by the measurement method of the damping force and the changes in the damping force were presented with characteristic graphs.