Üstün yetenekli öğrenciler ve velilerinin tartışmalı bir metin üzerindeki karar verme süreçlerinin epistemik profiller bağlamında incelenmesi: Bursa BİLSEM örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı üstün yetenekli öğrenciler ve velilerinin tartışmalı bir metin üzerindeki karar verme süreçlerinin epistemik profiller bağlamında incelenmesidir. Bu amaçla, katılımcıları belirlemede farklı epistemik profilleri yakalayabilme adına öncelikle uygunluk örnekleme yoluyla seçilmiş üstün yetenekli öğrenciler (n:50) ve velilere (n:50) Bilimsel Epistemolojik İnanç Ölçeği isimli anket ve Epistemolojik İnançlar Senaryosu vignet uygulanmıştır. Bu uygulamanın sonrasında farklı epistemolojik profilleri temsil eden uç örnekler çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın yönteminde ise nitel araştırma desenlerinden durum çalışmalarının bir türü olan bütüncül çoklu durum deseni (multiple case-holistic design) kullanılmıştır. Epistemolojik inanç profillerine göre farklılaşan/farklılaşmayan öğrenci ve velielerden oluşan gruplardan her biri bir durum (case) olarak ele alınmış; önce her bir durum diğerlerinden bağımsız olarak değerlendirilmiş ve sonrasında gruplar arası bir karşılaştırmaya (cross-case analysis) gidilmiştir. Çalışmanın sonucunda farklı epistemolojik inançlara sahip bireylerin tartışmalı bir metin üzerindeki karar vermelerinin süreç basamakları, karar vermede başvurulan düşünme becerileri ve kısa yol yanlılıkları bakımından farklılaştıkları; bununla birlikte epistemolojik inanç profilinin ne olduğuna bakılmaksızın tüm bireylerin çeşitli kısa yol yanlılıklarına sahip oldukları görülmüştür.

The aim of this study is to examine the decision making processes of gifted students and their parents on a controversial text in the context of epistemic profiles. For this purpose, a questionnaire called "Bilimsel Epistemolojik İnanç Ölçeği" and "Epistemolojik İnançlar Senaryosu" vignet was applied to gifted students (n: 50) and parents (n: 50) selected primarily by conformity sampling in order to capture different epistemic profiles in identifying participants. After this application, three samples representing different epistemological profiles were included in the study. In this study, one of the qualitative research designs, holistic multiple case-design, which is a kind of case studies, is used in a naturalistic perspective. According to the epistemological belief profiles, each of the groups consisting of differentiating / non-differentiating individuals was considered as a case; first, each case was evaluated independently and then a cross-case analysis was performed. As a result of the study, it is seen that the reasoning of individuals with different epistemological beliefs on a controversial text differ in terms of process steps, thinking skills used in reasoning and epistemic biases; at the same time, regardless of the epistemological belief profile, all individuals had various epistemic biases.