Kur'ân'da "Basîret" kavramı

Abstract

"Basîret" kelimesi Arapça "بَصَرَ" kökünden türemiştir. "بَصَرَ" sözlükte "görmek, bilmek, sezmek, görme duyusu, sağduyu, şahit, delil, anlayış" gibi anlamlara gelmektedir. "Basiret" terim olarak, ilâhi nurla aydınlanmış kalbin hakikatleri görme kabiliyeti olarak tanımlanır. Bedendeki göz eşyanın suretini görür; kalp de eşyanın hakikatini, iç yüzünü görür. Filozoflar bunu "nazarî akıl" olarak isimlendirmiştir. Tasavvuf âlimleri bu gücü "kalp gözü" olarak ifade etmişlerdir. Basîret kalbin nurudur. Kalp bu nur vesilesiyle hakikati görmektedir. Çalışmamızın birinci bölümünde "basîret" kavramının tanımı yapılmış ve literatürde incelenmiştir. Kavramın tanımı, sözlük ve terim anlamı olarak ele alınmıştır. Literatürde ise Din Bilimleri ve Temel İslâm Bilimleri alanlarında hangi anlamları karşıladığı araştırılmıştır. İkinci bölümde Kur'ân'da "basîret" kavramının tanımı ve tahlili yapılmıştır. Kur'ân'da "basîret" kavramının tanımı, biçim ve anlam yönüyle analiz edilmiştir. Tahlili ise "öznesine göre", "nesnesine göre" ve "yüklemine göre" olmak üzere üç başlık altında toplanmış ve ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.

The word of "Basirah" is derived from the Arabic root word of "بَصَرَ". The word of "بَصَرَ" means to see, to know, to intuit, common sense, witness, sense of seeing, prof and understanding etc. In terminology the word of "Basirah" is described as the ability of the heart illuminated by divine light to see the truth. The body eye sees the image of things. The heart sees the truth and the inner side of things. Philosophers have called it "theoretical mind". Sufi scholars expressed this power as "the eyes of the heart". Basirah is the light of heart. The heart is able to see the truth by means of this light. In the first chapter of this study, the concept of "Basirah" has been defined and it has been reviewed in literature. The definition of the concept has been examined in terms of its lexial meaning and its meaning in terminology. What it means in the religious sciences and Basic Islamic Sciences has been examined in the literature review. In the second chapter, the definition and deep analysis of the concept of "Basirah" from the point of view of Qur'an has been made. The definition of the concept of "Basirah" in the Qur'an has been examined in terms of form and meaning. The deep analysis has been gathered under three titles according to its subject, object and its predicate and each of them has been investigated in detail.