Seasonal incidence of some economic bee diseases (Varroosis, Nosemosis and American Foulbrood) in honey bee colonies of Northwestern Iran

Abstract

The aim of this review is to inform about the status of three economic bee diseases (Varroosis, Nosemosis and American foulbrood) in an important honey producing region, eastern Azerbaijan province (Northwestern Iran). These reports are based on colonies analysed for possible occurrence of these diseases. The major bee disease in the region is varroosis. Lowest rate of varroosis spread was in spring (7.72%) and it increases in the following seasons respectively and the highest rate was occurred in March (44%). Because of cold and semi-arid climate in northwestern Iran (such as eastern Azerbaijan province), Nosema apis has lower prevalence, but it can be hazardous at spring with about 59% incidence rate. About American foulbrood (AFB) 5.8% total infection rate was observed, AFB infection was started in May with highest incidence rate (17.3% of apiaries) and finished in July with 1%. With attention to these findings and reports of local veterinary organization, varroosis as the major bee disease in this region via impairing of bee population and stability in the colony, make susceptible conditions for secondary infection with Nosema apis at next spring.

Amaç: Bu derlemenin amacı İran’ın kuzeybatısında (önemli arıcılık bölgesi) üç ekonomik arı hastalığının mevsimlere göre incelenmesidir. Bu yönde, Varroosis, Nosemosis ve Amerikan Yavru çürüklüğü hastalıkları ile ilgili bölge daha önce sunulmuş raporlara bakarak bölge kovanlarındaki önemli hastalıklar gözden geçirilerek irdelenmiştir. Giriş: İran, dünyanın ilk on arı üretici ülkelerinden birisidir. Buna rağmen arıcılık araştırmaları bu üretim kapasitesini karşılamamaktadır. Bölgede arı hastalıkları ile ilgili hazırlanmış raporlarda kısıtlı bilgiler bulunmaktadır. Bu derlemede doğu Azerbaycan ilinde (İranın kuzeybatısı ve ülkenin ikinci bal üreten ili) üç arı hastalığı ile ilgili yapılmış olan araştırmalar özetlenmiştir. Varroosis: İran Veteriner Birliği Varroosis hastalığını arı ve koloni hasarlarının ana nedeni olarak vurgulamıştır. Bölgede yapılan araştırmaya göre (900’ün üzerinde koloni), Mart ayında kolonilerin yüzde 44’ünde varroosis hastalığı tespit edilmiştir ve Haziran ayında ise %7.72 ile en düşük orana sahiptir. Çizelgeye bakıldığında bölge kolonilerinin yılın tüm aylarında Varroa ile enfekte olduğu anlaşılmaktadır. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında kolonilerde varroosis oranı sırası ile %9.76, %26.82, %32.92 ve %40 bulunmuştur. Böylelikle bölge kolonileri kışın varroosis bakımından en yüksek düzeydedir. Nosemosis: bu hastalıkla ilgili bölgede iki farklı deneme yapılmıştır. Bizim yapmış olduğumuz çalışmada en yüksek enfeksiyon oranı %59 ile bahar sezonunda, Mayıs ayındadır. Buna karşı sonbahar aylarında hiç bir kovanda nosemosis bulunmamıştır. Bölgede yapılan diğer çalışmalarda da bahar sezonunda en yüksek nosemosis oranı tespit edilmiştir (kolonilerin %46 sında). Amerikan Yavru çürüklüğü (AYÇ): İki sene süren çalışma sonucunda, bölge kovanlarının %5.8’inde hastalık sporu bulunmuştur. Mayıs ve Haziran aylarında sıra ile %17.3 ve %11 AYÇ kovan ve bal örneklerinde tespit edilmiştir. Nisan, Ağustos ve Eylül’de hiç bir AYÇ sporu ile enfekte örneğe rastlanmamıştır. Sonuç: Bu üç önemli hastalığın bölgede yayılışına bakarak, Varroosisin Ocak, Şubat ve Martta, Nosemosisin bahar aylarında ve Amerikan Yavru Çürüklüğünü hastalığının Mayıs ve Haziran aylarında Doğu Azerbaycan ilindeki arı kolonilerini önemli derecede enfekte ettiği söylenebilir. Bulgular Varroosisi bölge arı kolonilerinde en önemli ve temel hastalık olarak göstermektedir. Buna karşı Amerikan Yavru Çürüklüğü (Mayıs hariç) düşük seviyededir. Sonuç olarak Varroosisin balarısı kolonilerini kış döneminde zayıflatarak, bu kolonileri gelecek bahar döneminde nosemosise karşı hassas duruma getirdiği anlaşılmaktadır.