Kindî felsefesinde “hayal gücü” kavramı

Abstract

Kindî “hayal gücü”nü ve onun işleyişini “Uyku ve Rüyanın Mahiyeti Üzerine” adlı risalesinde dile getirir. Onun hayal gücü ile ilgili kullandığı kavram, “mütehayyile” değil, “musavvira”dır. Fârâbî ve İbn Sînâ ise hayal gücü için daha çok “mütehayyile” kavramını kullanmaktadır. Kindî’nin, “musavvira” kavramını kullanmakla birlikte, bu kavrama, Fârâbî ve İbn Sînâ’nın “mütehayyile”ye yüklediği anlamları daha dar bir çerçevede yüklediği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada Kindî’nin “musavvira” kavramına ilişkin düşünceleri değerlendirilecek, kavramın “mütehayyile” adıyla Fârâbî ve İbn Sînâ’da kazandığı anlam genişlemesi, detaya inmeden verilmeye çalışılacaktır.

Al-Kindî explains “imagination” and its functioning in his epistle “Fî Mâhiyya-al-Nawm wa-lRu’yâ (On the Essence of Sleep and Dream)”. The concept which he used in this epistle with regard to imagination is not “mutakhayyila”, but “musawwira”. However, al-Fârâbî and Ibn Sînâ mainly use the concept of “mutakhayyila”. It is understood that although al-Kindî uses the concept of “musawwira”, he assigns a narrower sense to it than that of alFârâbî and Ibn Sînâ assign to “mutakhayyila”. In this paper, Kindî’s thought of “musawwira” will be evaluated and the meaning extension of the concept when it is used as “mutakhayyila” in al-Fârâbî and Ibn Sînâ will be mentioned briefly.