Türkiye'de vergi afları ile mükellef hakları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Devletlerin klasik ve modern görevlerini yerine getirmek ve toplumsal ihtiyaçları karşılayabilmek için gereksinim duyduğu gelirin büyük bir oranını vergiler oluşturmaktadır. Vergilerin kamu gelirleri arasında büyük bir orana sahip olması da hem devlet açısından hem de mükellefler açısından farklı yönlerden önem arz etmektedir. Devlet açısından kamu hizmetlerini sunabilmek için önemli bir gelir kaynağı olan vergiler mümkün olduğunca düzenli ve eksiksiz toplanmalıdır. Ancak bazı durumlarda devletler bir kamu geliri olan vergilerin tahsilinden vazgeçer. Bu durum çeşitli sebeplerle ve uygulamalarla olmakla birlikte en sık başvurulanı vergi aflarıdır. Devletler çeşitli mali, ekonomik, siyasi ve teknik gerekçelerle vergileri tahsil etmekten vazgeçer ve bu vergileri affeder. Ülkemizde ve diğer ülkelerde bu uygulamalara sıkça rastlanır. Mükellefler açısından ise vergi, devlete karşı yapmakla yükümlü oldukları "maddi ödevleri" temsil eder. Mükellefler birtakım şekli ödevlerinin yanında vergilerini de ödeyerek maddi ödevlerini yerine getirirler. Bu ödevlerin yerine getirilmesi sırasında mükelleflerin sahip oldukları çeşitli haklar vardır. Bu haklardan yararlanılarak mükelleflerin daha adil bir çerçevede ödevlerini yerine getirmeleri sağlanır. Aynı zamanda aflar kullanılarak da mükelleflere, özellikle zor durumları nedeniyle ödevlerini yerine getiremeyen mükelleflere, ikinci bir şans, bir hak verilmiş olur. Mükellefler bu haklardan yararlanarak tekrar ekonomik hayata kazandırılır ve yaşamlarını sürdürmeleri sağlanır. Bu çerçevede, bu çalışmada, uygulamasına sıklıkla başvurulan vergi aflarının teorik temelleri, geçmişten günümüze kadar Türkiye'de uygulanan aflar, dünyadaki vergi affı uygulamaları, Türkiye'de ve dünyada mükelleflere sağlanan haklar ve vergi aflarının mükellef hakları üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri incelenmiştir.

The taxes provide a considerable percentage of the revenue that the government need for doing its classical and modern duties and provide its people's needs. Having the taxes a huge percentage of the public revenue is significant about different ways both the government and the tax payers. The taxes which is important for the government to provide public services should be collected properly and carebly. But in some cases the government can remit to collect taxes which is a public revenue. The most often way to remit to collect taxes is tax amnesty. The governments remit to collect taxes because of financial, economic, politic and technical reasons. İt is often in our country and other countries. For the tax payers, the taxes mean "financial duty" to do for the government. The tax payers pay their taxes beside doing their various duties. While doing their duty for the government, they have several rights. These rights provide them fair conditions to do their duties. Meanwhile it means a second chance for the tax payers that could not their duties about paying taxes. Also, these rights provide them to survive financially and economicly. According to these, in this work, the tax amnesty that the governments use frequently and its theorical features, the tax amnesties in Turkey from past to now, the tax amnesty in the world, and the rights of the tax payers in Turkey and the world, are examined and the possitive and negative effects of the tax amnesties on the tax payers are tried to present.