Suç cetvellerine göre Hudavendigar Vilayeti'nde suç ve suçlular (1912-1917)

Abstract

İnsanlık tarihi kadar eski bir geçmişi olan suç olgusu ve suçlu kavramı, XX. yüzyılın başlarında bir Osmanlı vilayeti olan Hudâvendigâr Vilayeti’nin gerçeklikleri olan savaş ortamı ve yaşanan göçlerin ve yönetimsel uygulamaların etkisiyle şekillenmiştir. Türkler, Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler başta olmak üzere çeşitli toplulukların birlikte yaşam sürdüğü bu ortamda, her toplumsal grup ekonomik ve sosyal açıdan farklı özelliklere sahip olmuş ve farklı roller üstlenmiştir. 1912-1917 yılları arasında yaşanan Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı, II. Meşrutiyet yönetimini güvenlik ve asayişin sağlanması konusunda çeşitli uygulamalara yönlendirmiştir. Osmanlı yönetimi, suç ve suçlu istatistiğine önem vererek vaka ve failleri vukû’ât-ı cinâ’iye ve cerâim-i umûmiye cetvellerine kaydederek bölgesel suç durumlarını ve toplum yapısını takip edebilmiştir.Bu tez çalışmasında, suç istatistikleri açısından birincil kaynak olan vukû’ât-ı cinâ’iye ve cerâim-i umûmiye cetvelleri incelenerek, Hudâvendigâr Vilayeti’nde suç olgusu ve suçlu kavramları niteliksel ve niceliksel açıdan betimlenmeye çalışılmıştır.

Crime phenomenon and criminal concept, as old as human history, are shaped by influence of the war environment, migration movements and administrative practices, which are the realities of the Hudâvendigâr Province, an Ottoman Province at the beginning of the XX. century. In this environment, where various communities lived together, Turks, Greeks, Armenians and Jews, each social group had different economic and social function and undertook different roles. The Balkan Wars and the World War I, which occurred between 1912- 1917, compelled second constitutional administration to apply a variety of politics in order to ensure safety and security. The Ottoman Goverment gave importance to the crime and criminal statistic and registered the event and actors in a special records which named “vukû’ât-ı cinâ’iye” and “cerâim-i umûmiye”. This made possible for central government to see crime conditions and social structure. This thesis aimed to examine the registers of “vukû’ât-ı cinâ’iye” and “cerâim-i umûmiye” and tried to represent crime phenomenon and criminal concept both by qualitive and quantitive aspects in Hudâvendigar Province.