8. sınıf öğrencilerinin siber zorba/kurban davranışları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Araştırmada, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan dijital okuryazarlık becerisi içerisinde yer edinen siber zorba ve siber kurban olma durumları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca siber zorba/kurban olma durumlarının çeşitli değişkenler (cinsiyet, evcil hayvana sahip olup olmama durumu, kanıt temelli düşünme durumu, kitle iletişim araçlarını kullanma durumu ve sıklığı, sosyal medya kullanma durumu ve sıklığı, anne-baba evli/ayrı/vefat durumu, anne-baba eğitim durumu, yaşadıkları çevrenin sosyo-ekonomik durumu) açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği belirlenmiştir. Buradan hareketle araştırmanın amacı, 8. sınıf öğrencilerinin, siber zorba/kurban davranışları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişkinin derecesini ve yönünü belirlemektir. Veri toplama aracı olarak; Ayas ve Horzum (2010) tarafından geliştirilen Sanal Zorba/Kurban Ölçeği; Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen Hoşgörü Eğilim Ölçeği; Akın (2007) tarafından geliştirilen Öz Güven Ölçeği ve kişisel bilgilere ulaşabilmek adına araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa ilinin Nilüfer, Yıldırım ve Kestel ilçelerinde resmi ve özel okulların 8. sınıf kademesinde öğrenim gören toplam 455 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde Spearman's Rho Korelasyon analizi, Mann Whitney U analizi ve Kruskal Wallis analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin siber zorba/kurban eğilimleri ile cinsiyet, kanıt temelli düşünme durumları, kitle iletişim araçlarını kullanma durumu/sıklığı ve sosyal medya kullanma durumu/sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılaşma bulunmuştur. Öğrencilerin siber zorba eğilimleri ile evcil hayvana sahip olup olmama değişkeni arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmuşken, siber kurban ile evcil hayvana sahip olup olmama değişkeni arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmamıştır. Öğrencilerin anne-baba evli/ayrı/vefat durumları, yaşadıkları yerin sosyo-ekonomik durumu ve baba eğitim durumu değişkenleri ile siber zorba/kurban durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Öğrencilerin anne eğitim durumları ile siber zorba eğilimleri arasında anlamlı farklılaşma mevcuttur fakat siber kurban eğilimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma tespit edilememiştir. Öğrencilerin siber zorba/kurban durumları ile hoşgörü eğilim düzeyleri ve öz güven eğilim düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı orta düzeyde ilişki bulunmuştur.

In the study, the relationship between the cyber bully and cyber victim status, which is included in the digital literacy skills in the Social Studies Curriculum, and the values of tolerance and self-confidence was examined. In addition, it was determined to show whether there is a significant difference among various variables of cyberbully/victim status (gender, having a pet, evidence-based thinking, state and frequency of using mass media, social media usage status and frequency, parents’ married/separated/death status, parents' education status, socio-economic status of the environment in which they live). From this point of view, the purpose of the study is to determine the degree and direction of the relationship between 8th grade students' cyberbully/victim behavior and values of tolerance and self-confidence. As a data collection tool; Virtual Bully/Victim Scale developed by Ayas and Horzum (2010); Tolerance Tendency Scale developed by Çalışkan and Sağlam (2012); Self-Confidence Scale developed by Akın (2007) and Personal Information Form developed by the researcher in order to access personal information were used. The sample of the study consists of 455 students studying at the 8th grade of public and private schools in Nilüfer, Yıldırım and Kestel districts of Bursa. Spearman's Rho Correlation analysis, Mann Whitney U analysis and Kruskal Wallis analysis were used to analyze the data. As a result of the study, a statistically significant difference was found among students' cyberbully/victim tendencies, gender, evidence-based thinking, using and frequency of mass media, and social media usage status and its frequency. While a significant difference was found between the cyberbully tendencies of the students and the variable of having a pet, no significant difference was found between the cyber victim and the variable of having a pet. No significant difference was found between the variables of parents' married/separated/death status, the socio-economic status of the place of residence and the educational status of the father, and the cyberbully/victim status. There is a significant difference between students' maternal education levels and cyberbullying tendencies, but no statistically significant difference was found between students’ maternal education levels and cyber victim tendencies. A statistically significant moderate correlation was found between the cyberbully/victim status of the students and their tolerance tendency levels and their selfconfidence levels.