İznik Osmanlı Dönemi hamamlarının yapım özellikleri, yapısal hasarlar ve malzeme bozulmalarının koruma ve esaslı onarım için incelenmesi

Abstract

Tarihi yapılar, bulundukları fiziksel ve sosyal çevre koşullarına göre biçimlenmiş, mimari özellikleri ile dönemin genel çizgilerini yansıtan taşınmaz kültür varlıkları ve somut kültür mirasıdır. Bu çerçevede farklı dönem ve kültür izlerinin birlikte var olduğu, çok katmanlı bir yerleşim olan İznik, çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışmada Osmanlı hamam mimarisinin genel özellikleri ile dönemin yaşantısını yansıtan yedi Osmanlı Dönemi hamam yapısının yapım özellikleri ve malzeme kullanımları incelenmiştir. Bunun yanı sıra, koruma ve esaslı onarım çalışmalarına altlık oluşturmak için yapılardaki yapısal hasar ve malzeme bozulmaları belirlenerek sınıflandırılmış ve çözüm önerileri geliştirilmiştir. Tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; problemin tanımı, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmaktadır. İkinci bölümde; İznik ve hamam mimarisi ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Üçüncü bölümde; yapım özellikleri, yapısal hasar ve malzeme bozulmalarının her bir hamam yapısı için ayrı analizleri aktarılmıştır. Dördüncü bölümde; inceleme ve analizlerden elde edilen bulgular ışığında genel değerlendirilmeler yapılmış, yapılara ilişkin detay çizimleri ve açıklayıcı tablolar hazırlanmıştır. Sonuç bölümünde; elde edilen sonuçların genel bir özeti ile koruma ve onarım önerileri sunulmuştur. Çalışma, özgün kimliklerini kaybetme ve yok olma tehlikesinde olan hamam yapılarının korunmaları ve taşıdıkları değerlerin gelecek nesillere aktarılabilmesi için, yerel yapım özellikleri, malzeme kullanımları, günümüz durumları ve özgün detay çözümlerinin belgelenmesi hususunda önem taşımaktadır.

Historic buildings formed according to their local physical and social contexts are immovable cultural assets and tangible cultural heritage that reflect the architectural characteristics of the period in which they were built. In this content, İznik, a multi- layered settlement with interlocked different periods in terms of architectural approaches and cultures, were determined as the scope of the study. In this study, seven Ottoman baths reflecting the general features of Ottoman baths architecture and the way of life of the period were examined with regards to construction characteristics and use of materials. In addition, in order to set a base for conservation and restoration work, structural failures and material deterations in all baths were identified and improved solution proposals subsequently. The thesis has five chapters. In the introduction chapter, definition of problem, purpose, scope and method of the study were explained. In the second chapter, information about Iznik and bath architecture took place. In the third chapter, separate analyzes of construction properties, structural failures and material deterioration for each bath structure were stated. In the fourth chapter, general evaluations were made in the consideration of the results gained from the series of analysis and detailed drawings of buildings and explanatory tables were prepared. In the conclusion section, a general summary of the results and recommendations for conservation and repair were presented. The study is important for documenting local construction features, material usage, current situations and original detail solutions of the baths which are in danger of losing their original identities and of disapperance entirely; furthermore, in terms of conservation of the baths and transfer them to future generations.