Betonarme yapıların yıkımı ve yıkım tekniklerinin uygulanabilirlik, zaman ve maliyet açılarından irdelenmesi

Abstract

Türkiye'de, yaklaşık olarak her 10 yılda bir hasar verici deprem meydana gelmektedir. Bir kısım yapılar deprem etkisi altında yıkılarak can kaybına sebep olurken, diğer bir kısım yapılar ise deprem sonrasında yıkılması gerekecek bir hal almaktadır. Bu konuya geniş kapsamlı ve kalıcı bir çözüm sunmak adına 2012 yılında 6306 sayılı "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun" çıkarılarak, olası deprem durumlarında can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi; eski ve kalitesiz binaların yıkılıp yerine yeni binaların yapılması amaçlanmıştır. İlgili kanunun amacına ulaşabilmesi için uygulanan çeşitli teşvikler sonucunda kontrollü yapı yıkım sayısında hızlı bir artış meydana gelmiştir. Konuyla ilgili olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2016 yılında yapmış olduğu bir çalıştayda, ülkemizde 6,5 milyon yapının riskli olduğu ve 20 yıllık bir süreçte bu riskli yapıların yıkılmasının planlandığı öngörülmüştür. Ülkemizde yapı yıkımı konusunda standart ve yönetmeliklerin bulunmaması, ülkemizdeki yapı türlerine ve biçimlerine uygun yıkım teknikleri konusunda araştırma ve çalışmaların gerekli ve yeterli düzeyde olmaması, özellikle bina yıkımı çalışmaları icra edilirken yaşanan iş kazaları ile daha net anlaşılmaktadır. Bu çalışmada öncelikli olarak, yapı yıkımı sırasında dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir. Akabinde, daha sık rastlanabilecek taşıyıcı sisteme ve yüksekliğe sahip betonarme binalar göz önüne alınmak suretiyle, yapı yıkım teknikleri; uygulanabilirlik, zaman ve maliyet açılarından irdelenmiştir. Beş temel bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde yıkım ile ilgili kavramlara yer verilmiştir. İkinci bölüm, yapı yıkım kararı ile yıkım işlerinin başlamasına kadar geçen süreçleri işlemektedir. Üçüncü bölümde yıkım teknikleri incelenerek, bu tekniklerin etkinliklerine yer verilmektedir. Dördüncü bölümde, seçilen örnek yapılara uygulanan yıkım teknikleri; uygulanabilirlik, zaman ve maliyet açısından karşılaştırmalı olarak irdelenmektedir. Beşinci bölümde çalışmadan çıkarılan sonuç ve öneriler sunulmuştur.

In Turkey, a damaging earthquake occurs approximately every 10 years. While some of the buildings are destroyed under the influence of earthquake, they cause loss of life, while other buildings are in a state that needs to be demolished after the earthquake. The Law on Transformation of Disaster Risk Areas was enacted in 2012 in order to provide a comprehensive and permanent solution to this issue. Thus, in order to prevent loss of life and property in the event of earthquake, it is aimed to demolish the old and poor quality buildings and build new buildings instead. There has been a rapid increase in the number of controlled building demolitions as a result of various incentives applied to achieve the aim of the relevant law. In a workshop held by the Ministry of Environment and Urbanization in 2016, it was predicted that 6.5 million structures in our country are risky and that these risky structures will be demolished over a period of 20 years. The absence of comprehensive standards and regulations on demolition in our country, lack of necessary and sufficient level of research and studies on demolition techniques appropriate to the types and forms of construction in our country, is understood more clearly with the occupational accidents experienced especially during the demolition of buildings. In this study, the issues that should be taken into consideration during the demolition of buildings are given priority. Subsequently, by taking into consideration the reinforced concrete buildings with a more frequent bearing system and height, the building demolition techniques; applicability, time and cost. In the first part of this study, which consists of five main chapters, concepts related to destruction are given. The second section deals with the process of demolition by the demolition decision. In the third chapter, the demolition techniques are examined and their effectiveness is given. In the fourth section, the demolition techniques applied to the selected sample structures; applicability, time and cost. In the fifth chapter, the conclusions and recommendations of the study are presented.