Kooperatifçiliğin evrensel değerleri ve kooperatif işletmelerde çalışanların motivasyonu

Abstract

Batılı örgüt yazarlarının geliştirdikleri motivasyon kuramları, salt anamalcı işletme türünü ele almakta ve bu işletmelerde çalışan işgörenlerle, işletme yönetiminin nasıl bütünleştirileceği sorunu üzerinde odaklaşmaktadır. Salt kâr amacı güden anamalcı işletmelerin erekleriyle, işgörenlerin amaçları ve beklentileri arasındaki uyumsuzluğun (ya da çatışmanın) en aza indirgenmesi konusu, Batılı motivasyon kuramlarının temel ilgi alanını oluşturmaktadır. Anamalcı işletmelerde "biçimsel örgüt yapısının" çeşitli sınırlamalarıyla aşırı denetlenen, gözetlenen ve aşırı bir yetke altına sokulan işgörenlerin; ilgisiz, edilgen, sorumluluk ve başarıdan kaçınan ve yaratıcılık ve işbaşlatma yetkisinden yoksun kişiler konumuna girmeleri sorunu, çağdaş örgüt yazarlarının üzerinde önemle durduk ları bir konudur. Bu tek yönlü etkileme süreci içinde anamalcı işletmeler, işgörenlerin kendi amaçlarını, kişisel değerlerini ve beklentilerini gerçekleştirme şansını tanımamakta ve özgerçekleştirim (self-actualization) olanaklarından yoksun bırakılan bireyler, işletme için yaşamsal önem taşıyan "yaratıcılık ve gelişme" gibi iki başat gereksinmeye yanıt vermekten uzak kalmaktadırlar. Çünkü, işletmenin hızla değişen çevre koşullarına uyum sağlaması, verimliliğini ve yaşamını sürdürebilmesi, bağımsız düşünceli ve girişim başlatıcı işgörenler olmaksızın gerçekleştirilememektedir.