Türkiye gıda sektöründe franchising uygulamaları

Abstract

Bu çalışma, Türkiye gıda sektöründe franchising sisteminin uygulanabilirliğini görmek, sistemde tarafların mevcut durumlarını, beklentilerini ve sorunlarını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada verileri toplamak için anket (yarı yapılandırılmış) ve derinlemesine görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Anket çalışmasındaki veriler 20 adet franchise veren firma ve 20 adet de franchise alan işletmeci ile görüşülerek elde eidmiştir. Çalışmada kullanılan verilerin daha sağlıklı olması için anketler farklı illerde yapılmış ve sistemde bulunan her iki taraf (franchise veren ve franchise alan) ile de görüşülmüştür. Ülkemizde franchising sistemin uygulanabilirliği incelendiğinde her iki taraf açısından da avantaj ve dezavantajlarının bulunduğu belirlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre mevcut durumda franchising sistemi her iki taraf için de avantaj sağlamaktadır. Gıda sektöründeki uygulamalarda ciddi anlamda bir sorunla karşılaşılmadığı, genel olarak mevcut sorunların yüksek giriş bedelleri ve ticari anlaşmazlıklardan çıktığı tespit edilmiştir. Sistemde, ticari anlaşmazlıkların da çok fazla görülmediği belirlenmiştir. Franchising sisteminin franchise veren gıda firmaları için pazara yayılma anlamında, franchise alan firmalar için ise marka adını kullanarak pazara daha hızlı girme ve hazır müşteri potansiyelinden yararlanma yönüyle ön plana çıktığı görülmektedir. Araştırmanın sonucunda, franchising sektörünün Türkiye'de daha genç bir sektör olması nedeniyle dinamik, yeniliklere açık ve cazip bir sektör olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, sistemin gelişiminin arttırılması için; devletin, sivil toplum kuruluşlarının ve ticari mekanizmaların sisteme gereken destekleri vermesi gerekmektedir.

This study is carried out for the purpose of seeing the applicability of the franchising system in the food sector in Turkey and revealing the present situations, expectations and problems of the relevant parties in the system. The survey (semi-structured) and in-depth interview methods are used in order to collect the data in the study. The data in the survey study are gathered by means of discussing with 20 companies providing franchises and 20 companies taking franchises. For the purpose of ensuring the health of the data used in the study, the surveys are carried out in different provinces and both of the parties existing in the system (franchisee and franchisor) are discussed properly. Whenever the applicability of the system in our country is examined, it is determined that there are some advantages and disadvantages for both of the parties. According to the findings of the study, in the present case, the franchising system provides an advantage for both of the parties. In the applications in the food sector, it is determined that no serious problem is encountered and the problems generally arise from the high entrance prices and commercial disputes. It is also determined that there is not many commercial dispute and conflict in the system as well. It is seen and determined that the franchising system provides advantage in the meaning of market penetration for the food companies providing franchises and as entering into the market rapidly and benefiting from the ready customer potentials easily by means of using the brand name for the companies taking franchises. As a result of the study, it is specified that the franchising sector is a sector which is attractive and open to renovations with its dynamic sector since it is a young sector for the time being in Turkey. Because of this reason, in order to increase the system development; the government, non-governmental organizations and the commercial mechanisms are required to provide the necessary supports to the system properly.