Kısıntılı sulama koşullarında yetiştirilen Gemlik zeytin fidanlarının agronomik ve fizyolojik özellikleri ile yüksek sıcaklık toleranslarının belirlenmesi

Abstract

Çalışmada, kısıntılı sulama uygulamalarının bir yaşlı zeytin fidanlarıüzerindeki agronomik ve fizyolojik etkilerinin belirlenmesi; ayrıca bu uygulamaları takiben zeytin fidanlarının yüksek sıcaklık koşullarına toleransları ile ilgili değişimlerin saptanması amaçlanmıştır. Denemede, I100: tam sulama konusu, I66: I100 konusu için belirlenen su miktarının 2/3’ü düzeyinde sulama, I33: I100konusu için belirlenen su miktarının 1/3’ü düzeyinde sulama ve I0:susuzkonu olmak üzere 4 sulama seviyesi uygulanmıştır. Belirli periyotlarda bitkilerde gövde çapı, bitki boyu, sürgün uzunluğu, yaprak sayısı, meyve en ve meyve boy ölçümleri, yaprak alanı ölçümlerigerçekleştirilmiştir. Ayrıcasulama seviyelerine göre yapraklarda meydana gelen kıvrılma oranları vedip sürgünü oluşturma durumlarıdeğerlendirilmiştir. Bununla birlikte yaprak oransal su kapsamı (YOSK), turgor kaybı (TK), yaprak su potansiyeli, klorofil miktarı (SPAD) ve stoma sayısı, stoma boyu ve stoma eninde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Denemenin son aşamasında,4 ay süresince gerçekleştirilen kısıntılı sulamaların ardından zeytin fidanlarına kontrollü koşullarda yüksek sıcaklık uygulamalarıyapılmıştır. Yüksek sıcaklıklar, kademeli ve şok sıcaklık uygulamaları olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, agronomik ölçümler ve fizyolojik ölçümlerde sulama seviyelerinin etkisi p≤0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Aynı zamanda, yüksek sıcaklık koşullarında, sulama seviyelerinin etkisinin p≤0.05 düzeyinde önemli olduğu tespit edilmiştir. Bu uygulamalar ile I33 seviyesinde sulanan bitkilerin yüksek sıcaklık uygulamalarına karşı daha toleranslı olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda, büyüme ve gelişme parametreleri değerlendirildiğinde “Gemlik” zeytinin sulanmasında I66 sulama konusu önerilmektedir.

The aim of the present study was to determine the agronomic and physiological effects of deficit irrigation practices on one year-old olive saplings and to determine the changes related to the tolerance of olive saplings to high temperature conditions following these applications. In the experiment, four irrigation treatments were applied: I100: full irrigation, I66: irrigation at the level of 2/3 of the water amount determined for the full irrigation treatment, I33: 1/3 of the water amount determined for the full irrigation treatment, and I0 (dry-no watering) treatment. Measurements of stem diameter, plant height, shoot length, number of leaves, fruit width and length, leaf area were carried out in certain periods. The rolling rates of the leaves and the formation of bottom shoots were evaluated according to the irrigation levels as well. In addition, leaf water content (YOSK), turgor loss (TK), leaf water potential, chlorophyll amount (SPAD) and stomata number, changes in stomatal width and length were investigated. In the last stage of the experiment, high temperature was applied to the olive saplings under controlled conditions after the deficit irrigation for 4 months. High temperature treatments were carried out by two methods as cascade and shock temperature applications. Data showed that irrigation levels significantly affected agronomic and physiological results at p≤0.05. At the same time, it was determined that the effect of irrigation levels was significant at p≤0.05 with regard to high temperature conditions. It was observed that the plants irrigated at I33 level were more tolerant to high temperature applications. As a result of the present research, on evaluation of growth and development parameters, I66 irrigation is recommended for irrigation of “Gemlik” olive saplings.