Psikolojik Destek Programının, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinin umutsuzluk, iyimserlik ve pozitif-negatif duygu düzeylerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, araştırmacı tarafından hazırlanmış olan "Psikolojik Destek Programı"nın, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinin umutsuzluk, iyimserlik, pozitif duygu ve negatif duygu düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırma, deney ve kontrol gruplu ön-test, son-test ve izleme modeline dayalı deneysel bir çalışmadır.Bu araştırmada yer alan denekler, hafif (eğitilebilir) düzeyde zihinsel engelli çocukların öğrenim gördükleri Bursa Nilüfer Mitat Enç İlköğretim Okulu ve İş Okulu öğrencilerinin annelerinden oluşmuştur. Annelerin umutsuzluk, iyimserlik ve pozitif duygu ve negatif duygu düzeylerini belirlemek amacıyla, Beck Umutsuzluk Ölçeği, Yaşam Yönelimi Testi ve Pozitif Negatif Duygu Ölçeği, 2008-2009 eğitim yılı güz döneminde, 41 zihinsel engelli çocuk annesine uygulanmıştır. Deney grubu için 12 kişi ve kontrol grubu için 12 kişi rastgele örnekleme yoluyla seçilmiştir.Belirtilen üç ölçek deney ve kontrol gruplarına ön test olarak verilmiştir. Deney grubuna, araştırmacı tarafından geliştirilen 15 oturumluk "Psikolojik Destek Programı" uygulanmıştır. Kontrol grubuyla herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Son test, deney grubunun uygulaması bittikten hemen sonra verilmiştir. İzleme ölçümü üç ölçek için de deneysel uygulamadan bir ay sonra alınmıştır.Uygulanan deneysel işlemin sonunda elde edilen bulgular "Wilcoxon Eşleştirilmiş Çiftler İşaretlenmiş Sıra Sayıları Testi ve Mann Whitney-U Testi ile incelenmiştir. Uygulanan psikolojik destek programının sonucunda deney grubunun umutsuzluk ve iyimserlik öntest ve sontest puanları arasında sontest lehine istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunurken, pozitif duygu ve negatif duygu puanlarında anlamlı düzeyde farklılık bulunamamıştır. Psikolojik Destek Programı sonucunda, deney ve kontrol grupları arasında, pozitif duygu düzeyleri yönünden anlamlı bir farklılık oluştuğu belirlenirken, umutsuzluk, iyimserlik ve negatif duygu düzeyleri açısından anlamlı farklılık bulunamamıştır. Diğer bir deyişle psikolojik destek programının, zihinsel engelli çocukların annelerinin pozitif duygu düzeylerini artırmada etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca deney grubuyla yapılan grupla psikolojik danışma çalışmasının, deney grubundaki bireylerin "ilgili, heyecanlı ve tedirgin" duygu düzeylerinde, kontrol grubundaki bireylerinkine oranla son test lehine anlamlı bir farklılık meydana getirmiştir. Sonuçlar psikolojik danışma ve destek programlarının umutsuzluk, iyimserlik, pozitif duygu ve negatif duygu düzeylerine etkisi ile ilgili literatür göz önünde bulundurularak yorumlanmıştır.

The purpose of this study is to investigate the effects of a psychological support program on levels of hopelessness, optimism and positive-negative affect of mothers of children with mildly mental disability. the experiment was designed according to pre-test, post-test and follow up prosedure with experiment and control groups.The participants of this study were mothers of children with mildly mental disability who are students of Bursa Mitat Enç Primary School. Beck Hopelessness Scale, Life Orientation Test and Positive Negative Affect Scale were administered to mothers of 41 children with mental disability to measure the levels of hopelessness, optimism and positive-negative affect in the school year of 2008-2009.These three scales were given to experimental and control group as pre-test evaluation. In experimental group, a 15 session psychological support program, developed by the researcher, was employed. In the control group no experiment was implemented. The post-test were collected after the experimental study on experiment group. Follow up measures for three scales were taken one month later from the end of the experimental sessions.The data were analyzed by applying in Wilcoxon Singned Ranks Test and Mann-Whitney Test. The results showed that psychological support program affected hopelessness, optimisim and positive affect levels of experimental group. In other words, the psychological support program decreased levels of hopelessness, increased levels of optimism and positive affect of the experimental group. The results were interpreted in accordance with the literature about effects of psychological counseling and support programs on hopelessness, optimism and positive-negative affect.