Kırsal yaşamın desteklenmesinde bir araç olarak toplum merkezleri: Bursa örneği

Abstract

Kırsal bölgelerde çoğunlukla ekonomik sebepler ve kısıtlı olanaklar nedeniyle yaşam kente doğru kaymaktadır. Hızlı nüfus artışı ve göçler sebebiyle kent nüfuslarının hızla artması tüm dünyada ana problemlerden biridir. Ülkeler kır halkını kendi bölgelerinde tutmak için çözümü kırsalın ekonomik olarak kalkındırılmasında görmüş ve bu konu uzun yıllar tarım politikaları kapsamında ele alınmıştır. Zamanla sadece bu yaklaşımın yeterli olmadığı anlaşılmış ve başka arayışlara yönelim doğmuştur. Bu noktada sosyal ve kültürel anlamda da kalkındırma ve bölgenin çekiciliğinin artırılması gerektiği anlaşılmıştır. Sürdürülebilir kalkınmanın öne çıktığı gönümüzde toplumsal gelişime destek olan, bulunduğu bağlamın gereksinimleri dikkate alınarak tasarlanan, toplum merkezi olarak ifade edilen kullanım alanlarının oluşturulmasına önem verilmektedir. Bu kapsamda tez çalışmasında ilk olarak dünyada ve Türkiye‘deki kırsal kalkınma yaklaşımları ve yapılan çalışmalar araştırılmıştır. Kırsal kalkınmada sürdürülebilir toplum için önemli görülen ve ilk örnekleri başta Avrupa, sonrasında ise Amerika‘da ortaya çıkan toplum merkezlerinin gelişimi incelenmiştir. Türkiye‘de toplum merkezi niteliğindeki oluşumların varlığı ve niteliği değerlendirilmiştir. Kırsal alanda tasarlanan toplum merkezlerinin tasarım kriterlerinin tanımlanabilmesi amacıyla dünyadan örnekler mekânsal ve yapı program özellikleri kapsamında analiz edilmiştir. Belirlenen kriterler çerçevesinde Bursa ilinden seçilen beş köyde bu kapsamda oluşumların ve yapılaşmaların varlığı ve niteliği araştırılmıştır. Tezin alan çalışmasında incelenen köylerde benzer topluluk hareketlerinin oluşmaya başladığı görülmüş ancak mimari mekân anlamında eksiklikler bulunduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada sunulan değerlendirme kriterlerinin, kırsal alana yönelik toplum merkezileri tasarımı kapsamında gereksinimlere yönelik çözümlerin üretilmesi yönünde çalışma alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Due to economic hardships and lack of opportunities, rural populations drift to more developed cities. Rapid rise in population in urban towns as a result of migration is a major problem in the world. Countries saw economic development of these rural areas as the solution to keep the population in their homes, and they mainly focused on farming policies to achieve that. But with time, they recognized that this approach was not enough to tackle the problem and started searching for different solutions. They realized that developing the social and cultural parts of life to raise the appeal of these lands is just as important. In today‘s world where sustainable development is in demand, forming spaces which are built and designed with conditions and requirements of the region in mind that supports the advancement of society are seen as more important than ever. In this thesis, the approaches and steps taken to increase rural development in the world and in Turkey have been analyzed. The development of community centers which firstly appeared in Europe than in America has been examined. Presence and capabilities of projects in Turkey that can be classified as community centers have been evaluated. To identify the design criteria of community centers that are built in rural regions, examples from around the world have been analyzed. In the framework of the established criteria, five villages in the city of Bursa have been selected to research presence and capacity of the projects that fits the criteria. Similar migration tendencies has also been examined in the selected villages this thesis focuses on. The evaluations formed in this piece is thought to be beneficial to find solutions regarding concerns of the rural region.