Sürdürülebilir ve akıllı yerleşkeler: Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Yerleşkesi

Abstract

Her türlü bilginin üretilmesinde ve teknolojinin geliştirilmesinde önemli bir yere sahip olan üniversiteler küresel sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için de gerek fiziksel büyüklükleri gerekse barındırdıkları nüfus açısından özel işlevlere sahip kurumlardır. Son 20-25 yılda birçok sürdürülebilir ve akıllı yerleşke planlama ve tasarım yaklaşımı gündeme gelmiştir. Bu yolda başarının sağlanabilmesi için sürdürülebilirliğin bütün boyutlarının bütüncül bir şekilde değerlendirilmesi ve sistematik bir yol izlenmesi gerekmektedir. Mevcut kaynakların gerçekçi bir şekilde göz önünde bulundurulmasının ise sürdürülebilir yerleşke planlamalarını destekleyeceği düşünülmektedir. Bu tez çalışmasında sürdürülebilirlik ile sürdürülebilir ve akıllı yerleşke kavramları üzerine kapsamlı literatür araştırması yapılmıştır. Elde edilen bilgilerin yorumlanmasına ek olarak konu ile ilgili dünyadan ve Türkiye’den örneklere değinilmiştir. Çalışma alanı olarak belirlenen Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Yerleşkesi’nde sürdürülebilir ve akıllı yerleşke uygulamalarına zemin oluşturması amacı ile mevcut durum analizi yapılmış (arazi kullanımları, eğim-bakı-toprak-hidroloji analizleri ile tanımlanmış peyzaj alanlarında bulunan yapısal ve bitkisel peyzaj elemanlarının tespiti), analizler sonucunda elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Ayrıca yerleşkelerin uluslararası ölçekte değerlendirilmesine ve kıyaslanmasına imkân tanıyan Yeşil Metrik (Green-Metric) sıralama sistemine göre Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Yerleşkesi değerlendirilmiş ve eldeki verilere bağlı olarak tahmini bir değer belirlenmiştir. Gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre Bursa Uludağ Üniversitesi yerleşkesinde toplam alanının %7,87’sinin tanımlı peyzaj alanlarından oluştuğu, bu tanımlı peyzaj alanlarının büyük bir çoğunluğunun yerleşim birimleri ile ilişkili olduğu görülmüştür. Tanımlı peyzaj alanlarında 8772 adet odunsu bitki taksonunun yer aldığı tespit edilmiştir. Elde edilen veriler ile sürdürülebilir yerleşke sisteminin kurgulanabilmesi için öneriler geliştirilmiştir.

Universities, which have an important place in the production of all kinds of knowledge and in the development of technology, are institutions that have special functions in terms of both their physical size and the population they host in order to ensure global sustainability. In the last 20-25 years, many sustainable and smart campus planning and design approaches have come to the fore. In order to achieve success on this path, it is necessary to evaluate all dimensions of sustainability in a holistic way and to follow a systematic path. Considering the available resources in a realistic way is thought to support sustainable campus planning. In this thesis, national and international literature research was conducted on the concepts of sustainability and sustainable and smart campus. In addition to interpreting the information obtained, it is aimed to create a clear perception about the basic features, components, technologies, goals and principles of sustainable and smart campuses by mentioning successful examples from the world and Turkey. In Bursa Uludağ University Görükle Campus, which we determined as the study area, the current situation analysis (detection of structural and vegetative landscape elements in the landscape areas defined by land uses, slope-aspect-soil-hydrology analyzes) was carried out in order to lay the groundwork for sustainable and smart campus applications. The data obtained as a result of the analyzes were evaluated. In addition, Bursa Uludağ University Görükle Campus was evaluated according to the Green Metric ranking system, which allows the evaluation and comparison of the campuses on an international scale, and an estimated value was determined based on the available data. According to the results of the analysis, it was seen that 7.87% of the total area of Bursa Uludağ University campus consists of defined landscape areas, and the majority of these defined landscape areas are associated with residential units. It has been determined that there are 8772 woody plant taxa in the defined landscape areas. Suggestions have been developed to construct a sustainable campus system with the obtained data.