Debriyaj sistemlerinde yastıklamalı yay üretim prosesinin araç konforuna etkisinin incelenmesi

Abstract

Motorlu taşıtlarda sürüş konforu sürücüler için başlıca önemli kriterlerden biridir. Bu nedenle araç üreticileri araçta konfor sağlayan parçaların üretim süreçlerinde yaşanan değişimleri ve bunların ürün üzerindeki etkisini minimize ederek tüm parçaları en iyi seviyede üretmek istemektedirler. Çalışma prensibi kuru sürtünme yüzeyli debriyaj sistemlerinde vites geçişi sırasında ayırma durumunda motordan gelen torkun vites kutusuna aktarımının kesilmesi ve tekrar kavrama sırasında bu torkun sorunsuz aktarılması gerekmektedir. Bu sırada sürücünün vites geçişlerinde motordan gelen titreşim, vuruntu, sürüş sırasında sarsıntı gibi konfor önleyici durumları yaşamaması için ayırma ve kavrama sırasında yastıklama etkisi sağlayan yastıklama yayı bulunur. Bu yastıklama yayının formlu yapısı sayesinde sürüş konforu kesintisiz sağlanmış olur. Yastıklama yayı, formlu yapısı nedeniyle ayırma ve kavrama sırasında baskı komplesi tarafından gelen eksenel yük artışına bağlı olarak debriyaj diskindeki eksenel yer değiştirme de artar. Ancak bu değişim lineer olarak değil progresive bir şekilde yastıklama yayı iki balata arasında sıkışana kadar devam eder. Buradaki hedef yastıklama eğrisi sınırları, araçtaki sürüş konforu bölgesini temsil etmektedir. Bu tez çalışmasında araçta konfor sağlayıcısı olan yastıklama yayı parçasının üretim proseslerinden sıcak formlama işleminde parçanın hedef fonksiyonel yastıklama eğrisinin sınırları içerisinde kalması için sıcak formlama proses parametrelerinin etkileri deneysel bir bir metodla incelenmiş ve ortaya çıkan bulgular yorumlanarak bu parametrelerdeki değişimin hedef eğriye etkileri ortaya konulmuştur.

Driving comfort in motor vehicles is one of the most important criteria for drivers. For this reason, vehicle manufacturers want to produce all parts at the best level by minimizing the changes in the production processes of the parts that provide comfort in the vehicle and their effect on the product. In clutch systems with a dry friction surface, the transmission of the torque from the engine to the gearbox should be interrupted and this torque should be transferred smoothly during the clutch again. Meanwhile, there is a cushioning spring that provides a cushion effect during separation and clutching so that the driver does not experience comfortpreventing situations such as vibration, knocking, jolting while driving during gear shifts. Thanks to the formy structure of this cushion spring, driving comfort is ensured without interruption. Due to the cushion spring, its shaped structure, the axial displacement in the clutch disc increases due to the increase in axial load from the thrust assembly during release and engagement. However, this change continues progressively, not linearly, until the cushion spring is compressed between the two facings. The target cushion curve limits here represent the driving comfort zone in the vehicle. In this thesis, the effects of hot forming process parameters in order to keep the part within the target functional cushion curve of the part in the hot forming process, which is one of the production processes of the cushion spring part, which is a comfort provider in the vehicle, were examined with an experimental method and the results were interpreted and the effects of the changes in these parameters on the target curve were revealed.