Prostat radyoterapisinde 3 boyutlu bilgisayarlı planlama ve dozimetrik sürecin randofantom üzerinde TLD dozimetre ile kontrolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, prostat kanseri radyoterapisinde 3 boyutlu bilgisayarlı tedavi planlama sistemin (BTPS)' de hesaplanan doz değerleri ile randofantom üzerine yerleştirilmiş termolüminisans dozimetri (TLD) ile ölçülen dozları karşılaştırarak, dozimetrik sürecin kontrolüdür.Bu çalışma Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoterapi Merkezin tarafından planlanmış ve yürütülmüştür. Çalışmamızda randofantom üzerine, daha önceden belirlenen hedef volüm ve kritik yapıları temsil edebilecek noktalara, ölçüm yapılacak TLD' ler yerleştirildi. Fantoma, Bilgisayarlı Tomografi-Simülatör cihazında sırtüstü yatırılarak tedavi pozisyonu verildi ve ışınlanması düşünülen bölgeden 0,5 cm aralıklarla kesit görüntüleri alındı. Işınlanacak bölgeye özgü olan kritik komşu yapılar ve hedef volümler konturlandıktan sonra görüntüler BTPS aktarıldı. Prostat radyoterapisinde kullanılan alanlar, sanal simülasyonla belirlendi. BTPS' den elde edilen dijital radyografilere uygun olarak alanlar konvansiyonel simülatörde randofantom üzerine çizildi. Alınan simülasyon filmleri BTPS' ne aktarılarak kontrol edildi ve nokta doz değerleri hesaplandı. Işınlama öncesinde alanların port filmleri çekilerek simülasyon filmleri ile karşılaştırılıp kontrol edildi. Kalibre edilen TLD' ler randofantom üzerine önceden belirlenen noktalara yerleştirildi. Tedavi planına göre alanlar 5' er kez ışınlama yapılarak ölçüm değerlerinin ortalamaları elde edildi. Çalışmada hedef hacim ve kritik organ (rektum, mesane vb) dozları incelendi.Target volümde (prostatda) 180cGy' lik doz için prostatda belirlenen dört nokta için BTPS ile hesaplanan ortalama dozlar ile ölçülen dozlar aradaki farklar %0,8, %2,34, %1,50, ve %2,24, %1,60, %0,50 olup kabul edilebilir sınırlar içindedir. Seminal veziküller için belirlenen noktadan hesaplanan ve ölçülen dozlar arasındaki fark 2,9±1,6 cGy olarak hesaplandı. Kritik organlarda hesaplanan ve ölçülen değerler arasındaki farklar ise rektumda 7,1±4,57 cGy, mesanede 5,3±2,20 cGy, femur başında 2,8±2,90 cGy idi. Boost1 alanlarında, tanımlanan 180 cGy' lik doz için prostatda belirlenen 4 nokta için hesaplanan ortalama dozlar ile ölçülen aradaki farklar %0,44, %0,10, %0,22, %1,14 olup kabul edilebilir sınırlar içindedir. İkinci aşamada (boost1) prostat ve seminal veziküller için 180 cGy' lik doz için prostatda belirlenen 4 nokta için hesaplanan ortalama dozlar ölçülen aradaki farklar ise %2,64, %0,16, %1,00, %1,23 olup kabul edilebilir sınırlar içindeydi.Sonuç olarak randofantom üzerinde yaptığımız çalışmamızda, hesaplanan ve ölçülen dozlar arasındaki farklar ±%5' in altında ve kabul edilebilir sınırlar içindedir.

Purpose of this study is to control dosimetric process for the 3D computerized radiotherapy planning (CTPS) of prostate with comparing of measured doses from thermoluminescence (TLD) dosimeters experimentally. In this study is planed and performed Uludağ University Medical Faculty Radiotherapy department. TLD’ s, were implanted to the points which assigned to represent target volume and critical organs. The fantom at the treatment position taken to the computerized tomography-simulator and slices screened by 0,5 cm intervals. Target volume and neighbour critical organs contoured and then send to the CTPS. Prostate radiotherapy fields defined at the virtual simulation. The treatment fields that fits to digital radiographs drawn on the randofantom at the conventional simulation. Simulation radiographs taken to the CTPS to control the fields and blocks then determined point doses. Before the irradiation, port films taken from the treatment fields and compared to the simulation radiographs to control the fields. Calibrated TLD’s implanted in the randofantom points that assigned before. For the treatment tecnique irridation applied for 5 times to get the average of the measured values. In this study, target volume and critical organ (medulla spinalis, parotid etc) doses analysed. The mean of measured doses from 4 points of target volume (prostate), the difference betwen measured and calculated doses are below %0.8, %2,34, %1,50, ve %2.24, %1.60, %0.50. At the seminal vesicul the difference between calculated and measured doses found 2,9±1,60 cGy. Maximum difference of measured and calculated doses at th rectum is 7,1±4,57 cGy. At the bladder the difference between the measurend and calculated doses are below 5,3±2,20. On hte other hand at the head of femur the difference between the measured and calculated doses is 2,8±2,90 cGy. At the boost1 the mean of measured doses from 4 points of prostate and seminal vesicul, the difference betwen measured and calculated doses are %0.44, %0.10, %0.22, %1.14. At the boost2 the mean of measured doses from 4 points of target volume (prostate), the difference betwen measured and calculated doses are below %2.64, %0.16, %1.00, %1.23. The difference between the calculated and measured doses, from the organs that were as critical organs as rectum, bladder, femur were in the acceptable margins ± %5.