İlköğretim matematik öğretmenlerinin ders dokümanı hazırlama süreçlerinin incelenmesi

Abstract

Öğrenme – öğretme sürecinin en önemli öğelerinden biri olan öğretmenlerin öğrencileri için hazırladıkları derslerini yapılandırırken kullandıkları kaynakları nasıl düzenledikleri sorusu bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı ilköğretim matematik öğretmenlerinin ders dokümanı hazırlama süreçlerinde ortaya çıkan şemalara ve bu sürece etki eden faktörlere ait elemanları ortaya çıkarmaktır. Bu araştırmada ilköğretim matematik öğretmenlerinin ders dokümanı hazırlama süreçleri "Didaktiğe dokümantal yaklaşım" kuramsal çerçevesi bağlamında incelenerek, bu süreçte ortaya çıkan şemaları ve sürece etki eden faktörleri araştırılmaktadır. Bununla birlikte ders dokümanlarının sahip olduğu ortak özellikler de ortaya konulmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmada genellemeye varmak değil, süreçte ortaya çıkan şemalara ve süreci etkileyen faktörlere ait elemanları tespit etmek amaçlandığından nitel araştırma desenine uygun olarak durum çalışması stratejisi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen dört ilköğretim matematik öğretmenidir. Matematik öğretmenlerinin seçiminde (1) mesleki deneyim, (2) paylaşıma açıklık ve (3) gönüllülük ölçütleri kabul edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan görüşme ve gözlemler ile elde edilen veriler analiz edildiğinde, ilköğretim matematik öğretmenlerinin genellikle öğrencilerin öğrenme seviyelerini dikkate alma, geçmiş yıllardaki öğretim deneyimlerinden yararlanma, konuya ayıracağı ders saatine bağımsız olarak karar verme, dersini işlemede sınav sistemine göre hareket etme gibi şemalarına ilişkin elemanlara ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin yardımcı kaynak seçim kriterleri, konuya ilişkin önemli gördükleri noktalar, çalıştıkları kurumun fiziksel etmenleri gibi faktörlerin de doküman hazırlama sürecine etki ettiği söylenebilir.

The question of how teachers built their lessons as one of the most important elements of learning and teaching process, defines the starting point of this study. The aim of the study is to analyse the elements of the schemes that are generated during the preparation process of the lesson documents. In this study, "Documentational Approach of Didactics" is utilised in order to reveal the elements of the schemes and factors that affect the lesson document preparation process. Besides, the shared features of the lesson documents are examined. Qualitative research methods are used. As the aim of the study is to examine and define the elements of the schemes of the chosen sample, the results are not generalizable directly. In this study, case study method is utilised. Participants of the study are four primary mathematics teachers that are chosen according to the following features: (1) Professional experience, (2) Collaborativeness, (3) Willingness. The data were obtained by interviews and observations.The data analysis revealed several schemes of teachers: taking care of the learning levels of the students, taking advantage of their teaching experience, deciding the number of the lesson hours independantally and acting on the testing system of the country. In addition, the criteria about the choice of auxiliary resources, the important points of the subject, the physical factors of the school they work for, are affecting the document preparation process.