Ankilozan spondilitte sakroiliak eklem kıkırdağının değerlendirilmesinde farklı MR sekanslarının etkinliğinin araştırılması

Abstract

Ankilozan spondilitin (AS) en erken, en sabit ve en karakteristik bulguları, sakroiliak eklemde (SİE) görülür. Bu çalışmanın amacı, AS'in en erken bulgusu olan sakroileitin, SİE kıkırdağında yaptığı değişikliklerin farklı manyetik rezonans (MR) sekansları ile değerlendirilmesi, sınıflandırılması ve kontrol grubu ile karşılaştırılmasıdır.Bu retrospektif çalışmada, Nisan 2007- Mayıs 2009 tarihleri arasında, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Departmanına, AS tanısı veya ön tanısıyla SİE MR tetkiki yapılmak üzere başvuran ve sakroileit tanısı konan 14'ü erkek, 18'i kadın 32 hasta (yaş aralığı, 24-75 yıl) değerlendirildi. Kontrol grubunu, Nisan 2007-Mayıs 2009 tarihleri arasında aynı merkeze, bel ağrısı nedeniyle SİE MR tetkiki yapılmak üzere başvuran ve sakroileit saptanmayan 7'si erkek, 13'ü kadın 20 olgu (yaş aralığı, 16-55 yıl) oluşturdu.Bu çalışmada, SİE'i değerlendirmek için yağ baskılamalı T1 ağırlıklı (T1A) spin eko (SE), Short Tau Invertion Recovery (STIR) ve 3D-Double Excitation in the Steady-State (3D-DESS) MR sekansları kullanıldı. Bu sekanslar arasında karşılaştırmalar yapıldı. Kıkırdak erozyonunun varlığı ya da yokluğu tüm sekanslarda değerlendirildi. Erozyon tanısı, kıkırdakta düzensizlik, fokal defektler ve sinyal değişikliğinin varlığıyla kondu. Tüm sekanslarda SİE kıkırdağı 4 nokta skalasına göre çok iyi, iyi, orta ve kötü görülüyor olarak sınıflandırıldı. Kıkırdak hasarı yanında olgular, skleroz, periartiküler kemik erozyonu, kemik ödemi ve kontrast tutulumu açısından değerlendirildi.Gruplar arasında yaş, cinsiyet ve eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) açısından anlamlı fark yoktu (P>0.05). SİE kıkırdağı hem yağ baskılamalı T1A SE sekansı hem de 3D-DESS sekansında en iyi (4) değerlendirildi. STIR sekansında ise SİE kıkırdağı kötü (1) olarak değerlendirildi. Hasta ve kontrol grupları arasında MR sekansları ile SİE değerlendirmesinde yapılan karşılaştırmada istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı. Hasta ve kontrol grupları arasında SİE'de skleroz, periartiküler kemik erozyonu, kemik ödemi, kontrast tutulumu ve C reaktif protein (CRP) açısından yapılan karşılaştırmada istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptandı.Çalışmamızın bulguları SİE kıkırdağı değerlendirilmesinde, yağ baskılamalı T1A SE ve 3D-DESS MR sekanslarının kullanılmasının faydalı olacağını göstermektedir. Bizim çalışmamızda hem yağ baskılamalı T1A SE sekansı hem de 3D-DESS sekansı SİE kıkırdağını aynı derecede iyi gösterdiği için, sadece yağ baskılamalı T1A SE sekansının kullanılması kıkırdağı değerlendirmede yeterli olabilir. Böylece tetkik süresinde yaklaşık 7 dk'lık bir zaman kaybı önlenecektir. AS'li hastalarda MR'de ayrıca SİE'de skleroz, periartiküler kemik erozyonu, kemik ödemi ve kontrast tutulumu da tanıda ve tedavi takibinde önemli yer tutmaktadır. Bu bulguları saptamak için, ek olarak STIR ve kontrast madde uygulamasını takiben yağ baskılamalı T1A SE sekanslarının alınması kanımızca yeterli olacaktır.

The earliest, the most fixed and the most characteristic findings of ankylosing spondylitis (AS) are seen on sacroiliac joint (SIJ). The aim of this study is to evaluate and classify the changes of sacroiliitis creating in SIJ cartilage, which is the earliest manifestation of AS, by using different sequences of magnetic resonance (MR) imaging and to compare them with those of the control group.In this retrospective study, 32 patients (14 men, 18 women; between the ages of 24 and 75 years), who applied with the diagnosis or prediagnosis of AS to Uludağ University Medical Faculty Radiology Department for the SIJ MR examination and eventually had the diagnosis of sacroiliitis between April 2007 and May 2009, were evaluated. Twenty cases (7 men and 13 women; between the ages of 16 and 55 years), who underwent SIJ MR examination at the same institution for the investigation of the etiology of backache and did not get the diagnosis of sacroiliitis, constituted the control group.In this study, fat suppressed T1-weighted (T1WFS) spin echo (SE), Short Tau Invertion Recovery (STIR) and 3D-Double Excitation in the Steady-State (3D-DESS) MR imaging sequences were used to evaluate the SIJ. They were compared regarding the potential for detection of cartilage erosion in SIJ. Cartilage erosion was diagnosed on the basis of presence of irregularity, signal changes and focal defects in the joint cartilage. In all sequences, SIJ cartilage was graded on 4-point scale (excellent, good, fair, poor). Sclerosis, periarticular bone erosion, bone edema and contrast enhancement in the SIJ were also evaluated.There was no significant difference in age, sex and erythrocyte sedimentation rate (ESR) between the patient and control groups (p>0.05). SIJ cartilage was graded as very good (4) both on T1WFS SE sequence and on 3D-DESS sequence. On STIR images, SIJ cartilage was graded as bad (1). In the comparison of the effectiveness of different MR sequences for detecting SIJ cartilage, no significant difference was statistically observed between the patient and control groups. In the comparison between the patients and control groups on the SIJ sclerosis, periarticular bone erosion, bone edema, contrast enhancement and, C-reactive protein (CRP) level, the difference was statistically significant.Our study show that the use of T1WFS SE and 3D-DESS MR sequences would be useful in the evaluation of SIJ cartilage. Both T1WFS SE sequence and 3D-DESS sequence showed SIJ cartilage well, but using only T1WFS SE sequence in evaluating cartilage would be sufficient. So, approximately 7 minute loss in examination time will be avoided. Also with the patients having AS in MR examination, sclerosis in SIJ, periarticular bone erosion, bone edema and contrast enhancement became important in the diagnosis. Additionaly, it would be sufficient to use STIR and T1WFS SE postcontrast images to verify these findings.