XIII.-XV. asırlar arasında Kuzey Afrika hanedanlarında siyasî evlilikler (Hafsî – Merînî - Abdülvâdî [Zeyyânî] devletleri)

Abstract

Kuzey Afrika’da kurulan büyük devletlerden biri olan Muvahhidler, Kuzey Afrika ve Endülüs’te 524/1130 - 668/1269 yılları arasında hüküm sürmüştür. Yıkılma sürecine girdiğinde, bu bölgedeki Hafsî, Merînî ve Abdülvâdî gibi kabileler devletin yönetimini ele geçirmeye teşebbüs etmişlerdir. Ancak Muvahhidler Devleti’nin yıkılışının ardından bu kabilelerin kurduğu devletler Kuzey Afrika’nın tamamına hâkim olamamıştır. Buna rağmen Muvahhidler Devleti’nin mirasçısı olmak isteyen bu devletler bazen savaş bazen de sulh ile birbirle- rine kısmî üstünlük sağlamışlardır. Tarafların sulh ittifakları çoğunlukla karşılıklı evlilikler vesilesiyle olmuştur. Bahsi geçen üç devlet arasından Hafsî Devleti (625/1228-982/1574) Merînî (592/1196-869/1465) ve Abdülvâdî (Zeyyânî) (632/1235-957/1550) devletlerinin ikisiyle de bir dünürlük ilişkisi kurmuştur. Bundan dolayı makalede Hafsî Devleti merkezli olarak devletlerin birbiriyle irtibatlarının ele alındığı bir anlatım metodu kullanılmıştır. Zikredilen metotla çalışma Hafsî, Abdülvâdî ve Merînî devletleri arasında yapılan evliliklerin amaçlarına ve sonuçlarına odaklanmıştır. Bu makale devletlerin siyasî hedefler için evlilik kurumundan nasıl faydalandıklarına da bir örnek sunmaktadır.

Almowahhids, one of the great dynasties that were established in North Africa, ruled in North Africa and Andalusia between the years 524/1130 (668/1269). When it was in the process of collapse, the tribes such as Hafsid, Marinid, and Abd al-Wadid attempted to seize the administration of the dynasty in this area. However, the dynasty that was established by these tribes could not dominate the whole of North Africa after the collapse of the Almowahhids Dynasty. Despite this, these dynasties, which had the desire to be the heirs of the Almowahhids Dynasty, sometimes provided partial superiority to each other through wars and sometimes peace. The peace alliances of these parties were mostly on the occasion of mutual marriages. Among the three dynasties mentioned, the Hafsid Dynasty (625/1228- 982/1574) established a close relationship with both Marinid (592/1196-869/1465) and Abd al-Wadid (Zayyanid) (632/1235-957/1550) Dynasties. For this reason, in the present article, a narrative method in which the relations of these states with each other are discussed, centered on the Hafsid Dynasty, has been used. The mentioned method of the study focuses on the aims and results of the marriages between the dynasties of Hafsid, Abd al-Wadid, and Marinid. This article also presents an example of how these dynasties benefited from the marriages for political purposes.