Dönüştürücü bir gösterge: Çıkrıklar Durunca’da Hz. Ali imgesi üzerine psikanalitik bir inceleme

Abstract

Sadri Etem’in Çıkrıklar Durunca’sı, rüyaların merkeze alındığı bir romandır. Bir Alevi köyünde görülen bu rüyaların tamamında Hz. Ali vardır. Hz. Ali rüyalarda yalnız imgesiyle yer almaz, öncelikle rüyayı gören Dudu’ya sonra da tüm köylülere vahiy şeklinde talimatlar da verir. Bu sayede devlet güçleri tarafından uzun süredir ezilen köylüler güçlenir ve Hz. Ali göstereni etrafında birleşirler. Ancak köylüler kişisel çıkarlarını öncelemeye başladıkları anda bu etki ortadan kalkar ve köylüler için çok geçmeden büyük bir felaket yaşanır. Bu çalışma Adaköy halkının yaşadığı psikolojik değişim ve dönüşümün hangi boyutlarda gerçekleştiğine odaklanmış, bu dönüşümün kavranabilmesi için psikanalitik kuramın gösterge, gösteren ve arketip kavramlarından destek alınmıştır.

Çıkrıklar Durunca of Sadri Etem is a novel in which dreams are they centered. There is Ali in which these dreams seen in an Alevi village. Ali does not appear in dreams with his image alone, but also gives instructions as revelation to Dudu, who saw the dream and then to all the villagers. In this way, the peasants who have been oppressed for a long time by the state forces become stronger and they unite around the Ali signifier. But as soon as the villagers prioritize their personal benefits, this effect wears off, and a great disaster soon occurs for the villagers. This study focused on the dimensions of the psychological change and transformation experienced by the people of Adakoy, and support was taken from the concepts of sign, signifier and archetype of the psychoanalytic theory to understand this transformation.