Avrupa Birliği'nin uluslararası uyuşmazlıklara müdahale yetkisi: Kosova örneği

Abstract

AB'nin askeri ve siyasi kapasitesinin önündeki engellerin anlatıldığı, daha sonra bu hususların Kosova sorunu esnasında karşılaşılan pratiğinin aktarıldığı bu çalışmada görülmektedir ki AB üyesi devletler egemenlik olgusuna büyük önem atfetmekte ve bu egemenlik yetkilerini kaybetmek istememektedirler. Bu durum, üyelerin gerçekleştirdikleri eylem ve işlemler dikkate alındığında da görülebilmektedir. Üye devletler bir yandan uluslarüstü yapılanmaya doğru giderken başka alanlarda bunun tersi yönde bir hareketi gerçekleştirmektedirler. Örneğin üye devletler gümrük birliği konusundaki egemenlik yetkilerini devrederek uluslarüstü bir yapılanmaya gitmişlerdir; ancak dış politika konusunda bu türden bir egemenlik devrinden söz edilememektedir. Aksine, üyeler bu alandaki yetkilerini kendilerine saklamaktadır.AB üyesi devletlerin Birliğin yapısına ilişkin bundan sonraki tutumları önemlidir. AB'nin dış politika alanında tesis ettiği kararların genellikle oybirliğiyle ve sadece üye devlet ve hükümet başkanlarının katıldığı AB Konseyi'nde alındığı düşünülürse; AB'nin bu alanda klasik bir uluslararası organizasyondan farklı olamadığı görülecektir. Komisyona burada yeni görevler verilip verilmeyeceği ile bundan sonra dış politika alanında üye devletlerin Birliğe ne kadar yetki tanıyacağı önemli bir husustur.Öte yandan AB, ekonomik anlamdaki gücünün yanı sıra BM kararlarına istinaden kendisine verilebilecek askeri görevleri diğer uluslararası kurumlardan bağımsız olarak gerçekleştirmeye muktedir olmayı hedefliyorsa, bu alandaki kapasitesini arttırması ve mevzuatını buna uygun hale getirmelidir. Barış, demokrasi, insan hakları ve kalıcı barış gibi kavramları kurucu andlaşmalarında işleyen AB'nin kendi kıtasındaki güvenlik sorunlarına müdahale konusunda hareketsiz kalmasının nedenlerini incelemek gerekmektedir. NATO ile AB'nin üyelerinin büyük oranda örtüşmesi, BM'nin olası bir görevlendirmesi durumunda Birliğin önünü tıkayan bir unsurdur. Üyelerin dış politika ve güvenlik alanın Birliğe daha fazla yetki vermesi, AB'nin uluslararası arenada birlik olarak hareket etmesini sağlayacağı için prestij arttırıcı da olacaktır.Aynı şekilde AB içerisinde ortak bir dış politika geliştirilmesinin önünde de bazı engeller bulunmaktadır. Bunlar sadece mevzuata ilişkin değil, aynı zamanda üye ülkelerin dış politika konularına yönelik tutumlarıyla ilgilidir. Bu çalışmanın konusu olan Kosova konusunda da durum bu şekilde olmuştur. Kosova'ya müdahale öncesinde ve sırasında ortak hareket edemeyen Birlik üyeleri, Kosova'da kurulan özel yönetimde bazı görevler üstlenmişlerdir. Diğer taraftan kendi devlet ülkelerindeki azınlıklarla sorun yaşayan ülkeler, Yugoslavya'nın parçalanarak yerine yeni devletler kurulmasına karşı çıkmışlar, tanınma konusunda da olumsuz birer kampanya başlatmışlardır. Kosova'nın bağımsızlık ilanı, Kıbrıs sorunuyla ilişkilendirildiği için Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından; ülkedeki Katalan ve Bask azınlığa örnek teşkil edeceği düşüncesiyle İspanya tarafından kabul edilemez bulunmuştur.

This study states the obstacles against EU’s military and political capacity and defines the practical inconvenience of these challenges during the Kosovo conflict. It is noticable that the concept of sovereignty for the states is critically important and governments are whatsoever eager to keep it within their areas. This can also be observed in EU members actions. While EU members tend to take part in the supranational structure, some of their actions are deeply on the other side. For instance, cooperation between member states on customs union are supranational, however it is not possible to discuss about this structure on foreign policy. On the contrary, members tend to keep their sovereignty on this field. EU's future attitude about Union's structure is important. When considering the unanimous vote approach about foreign policy and the unique authorized organ is European Council where the decisions are taken by presidents or prime ministers, EU would be considered as classical international organization. The questions on whethere new authorizations will be given to Commission or how much power the member states will give to the Union are crucial. On the other hand EU, if it wants to be influential to realize independent military actions in accordance with UN resolutions, it has to increase its capacity and upgrade its legislation. Immobility of EU to security problems in its territory, which has mentioned peace, democracy and human rights in its treaties, is worth to analyze. As NATO and EU have mostly the same members, the probability of EU's assignment by UN is getting lower. Once members will authorize the Union on foreign policy and security, EU's prestige on the international platform will be increasing. Moreover there are also some obstacles on developing a European common foreign policy. These are not only about acquis communautaire, but also governments’ perception to theme. It happened on Kosovo conflict, the main subject of this study. Members that couldn't move together before and during the intervention have undertaken some tasks in the interim administration in Kosova. Countries that face problems on minorities within their territories disagreed to new states after Yugoslavia and initiated a campaign against the official recognition of Kosovo. Declaration of independence of Kosovo considered as unacceptable by Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus as it has similarities with Cyprus dispute and also by Spain as it would stand as a sample for Catalan and Bask minorities. Therefore CFSP, which is a accumulation of countries’ foreign policies, lapsed.