The impact of Constantinopolitan liturgy on the mosaic pavements in the christian basilicas in Thrace during the second half of 5th C

Abstract

The present article deals with changes that occurred in the arrangement of the mosaic floor decorations of two important basilicas located in the capitals of two provinces in Thrace – the Episcopal basilica at Philippopolis and the basilica at Herakleia, which are both dated to the second half of the 5th c. The study reveals that in these cases the changes were not a purely decorative issue with the introduction of a new trend in mosaic decoration. Instead, these were innovations that reflected the new importance of the areas marked by mosaic decoration, such as the ‘entrance’ in the atrium or narthex and the side aisles and their middle portions. It seems they were part of the introduction of the Constantinopolitan liturgy that emerged after the reassignment of Thrace to the jurisdiction of the Constantinopolitan church pursuant to canon 28 of the Fourth Ecumenical council at Chalcedon in 451. In order to avoid any misunderstandings, the new sites were marked by specific and clear Christians images. Dating to the second half of the 5th c., the Thracian examples are among the earliest so far attested and reveal the evolution of the Constantinopolitan liturgy before its completion, which is eventually attested in the monuments of the 6th c. in the capital and elsewhere.

Bu makale, iki eyaletin başkentinde yer alan ve her ikisi de 5. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Trakya’daki iki önemli bazilikanın, Philippopolis’teki Piskoposluk Bazilikası ve Heraklea’daki Bazilika’nın, mozaik zemin süslemelerinin düzenlenmesinde meydana gelen değişiklikleri ele almaktadır. Çalışma, bu durumlarda, mozaik süslemede yeni bir akımın ortaya çıkmasıyla birlikte değişikliklerin salt dekoratif bir mesele olmadığını ortaya koymaktadır. Bunun yerine, bu özellikler atrium veya narteksteki ‘giriş’ ve dış nefler ile bunların orta kısımları gibi mozaik bezeme ile işaretlenen alanların yeni önemini yansıtan yeniliklerdi. Görünüşe göre bunlar, 451’de Kalkedon’daki Dördüncü Ekümenik Konsil’in 28. kanonu uyarınca Trakya’nın Konstantinopolis kilisesinin yargı yetkisine yeniden verilmesinden sonra ortaya çıkan Konstantinopolis liturjisinin tanıtımının bir parçası gibi görünmektedir. Herhangi bir yanlış anlamadan kaçınmak için, yeni kentler belirli ve net Hristiyan sembolleri ile işaretlenmiştir. 5. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Trakya örnekleri, şimdiye kadar onaylanmış en erken örnekler arasındadır. Bu örnekler Konstantinopolis liturjisinin tamamlanmadan önceki evrim sürecini ortaya koymaktadır ve bu süreç sonunda başkentte ve başka yerlerde 6. yüzyıla ait anıtlarda kanıtlanmıştır.