Türkiye'de finansal liberalleşme ve 1994-2001 krizlerinin karşılaştırılması

Abstract

Türkiye 1980' li yılların ilk yarısında mali piyasalarını serbestleştirmeye başlamıştır. Bu tür politikalar uygulanmaya konulduğunda yabancı sermaye girişi hızlanmakta, faiz oranları ve enflasyon düşme sürecine girmekte, artan ithalat ve tüketimin de etkisiyle ekonomik büyüme oranları yükselmektedir.Ancak enflasyon oranları istenen seviyeye düşürülmediğinde ve ulusal paralar aşırı değerlendiğinde, ithalat ve kısa vadeli borçlar hızlı biçimde artmakta, ihracat azalmakta ve cari işlemler dengesi bozulmaktadır. Bu süreç, devalüasyon beklentisi artan yabancı yatırımcıların, finansal yatırımlarını yurtdışına çıkarmaya başlamalarıyla ve açık pozisyonları yüksek yerli bankaların iflas edeceği endişesiyle hareket eden yerleşiklerin mevduatlarını çekme eğilimine girmeleriyle krize dönüşmektedir.Türkiye' de finansal serbestleşmenin başlaması ve aşamalarının tamamlanmasını takiben yaşanan Nisan 1994, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerinin incelenmesi ve karşılaştırılması, IMF destekli reform programlarının makroekonomik istikrarın olmadığı, bankacılık sisteminin zayıf olduğu ve etkin olarak denetlenmediği ülkemizde finansal krizlere neden olabileceğini göstermesi açısından önemlidir.

Turkey had started financial liberization in his financial system early in the 1980. When these type of policies are implemented, foreign capital inflows accelerate, interest rates and inflation tend to decline and economic growth rates increase by additional increase in import and consumption items.However, if the inflation is not reduced towards the expected level and the national currency is over-valued, imports and short term foreign debts will increase sharply, exports will decrease and balance of current account will deteriorate. This process is transformed into a crises when foreign financial capital outflows the domestic economy and domestic investors take a risk hedging position by withdrawing their bank deposits before they are due from the fear that the domestic banks have the risk of bankruptcy.The comparison and the review of the crises occured in April 1994, November 2000 and February 2001 in Turkey, which have followed completion of all stages of financial liberization in Turkey, indicates an important result that the IMF supported reform programmes can lead to financial crises in our country where there is lack of macroeconomic stability, fragile banking system and there is no regulation in the banking system.