Indirectness and rapport: Turkish coffee cup reading example

Abstract

Dilbilimciler dolaylılık ve kibarlık kavramlarını 30 yılı aşkın bir süredir tartışmaktadır ancak son dönem literatüründe dolaylı dil kullanımına dair yapılan birçok araştırma söz-eylemler (speech acts) üzerine odaklanmıştır. Bu tezin amacı günlük konuşma dilindeki dolaylı dil kullanımını incelemektir. Daha belirgin bir ifadeyle bu çalışmanın amacı Türk kültürü gibi doğu kültürlerinde yaygın bir iletişim durumu olan kahve falı sırasında kullanılan dolaylı dili incelemektir. Bu çalışma kahve fincanı ile fal bakan Türklerin dolaylı dili dostane ilişki kurmak amacı ile kullandıklarını ileri sürmektedir. Çalışmada toplam süresi yaklaşık 113 dakika olan 12 kahve falı kaydında yer alan iyi ilişki sağlama amacıyla kullanılmış dolaylı dil örnekleri incelenmiştir. Katılımcılar 2 erkek ve 19 bayandan oluşmaktadır. Bunların 10 tanesi kahve falına bakan 11 tanesi ise kahve falı baktıran kişilerdir. Kayıtlar tam olarak yazıya dökülmüş ve veri içerisindeki dolaylı dil kullanımları görevlerine göre sınıflandırılmıştır.Veri analizi sonucunda dolaylı anlatım ifade eden dokuz kategoriye ulaşılmıştır: (1) standart dil: deyimler ve dil rutinleri, (2) metaforlar ve stereotipler, (3) sorular ve eklenti sorular, (4) söylem belirleyicileri ve duraklama sözcükleri , (5) olasılık ifade eden ve kaçamak yanıt veren ifadeler (6) niceleyen ve pekiştirici ifadeler, (7) söyleyeni belirli olmayan ifadeler, (8) bağlaçlar, (9) koşul tümceleri. Yapılan inceleme sonucunda katılımcıların dolaylı dil yapılarını sıklıkla kullandıkları gözlenmiştir. Sonuçlar çalışmanın beklentileriyle aynı noktada olup, kahve falı esnasındaki iletişim sırasında katılımcıların iyi ilişki kurma amacıyla dolaylı dil yapılarına başvurduklarını ortaya koymuştur.

Linguists have been debating the notion of indirectness and politeness for over 30 years however a fair amount of research in the recent literature on indirect language has focused on speech acts. The purpose of this thesis is to explore several aspects of indirect language use during daily conversation. More specifically, it investigates indirect language use in coffee cup reading practices which are among common communication situations in Eastern cultures like Turkish. It argues that Turkish coffee cup readers use indirect language as a means of rapport management. It investigates the use of indirect language as a means of rapport-building in 12 coffee cup reading recordings the total length of which is approximately 113 minutes. Participants are two male and 19 female, 10 of whom were fortune-tellers and 11 are those whose fortune is read via coffee cup. The recordings were fully transcribed. The indirect utterances were classified according to their functions.Analysis of the data reveals nine categories of indirect utterances: (1) standard language: idiomatic expressions and routines, (2) metaphors and stereotypes, (3) questions and tag questions, (4) discourse particles and fillers, (5) probability expressions and lexical hedges, (6) quantifiers and intensifiers, (7) indefinite source of proposition, (8) conjunctions, (9) conditionals. It appears that our participants frequently use these indirect utterances. The results seem to meet our prediction and support the idea that indirect language appears to be employed quite frequently to both establish and manage rapport in interaction during coffee cup reading sessions.