Yeşil çay yaprağından fenolik maddelerin box-behnken deneme deseni kullanılarak ekstraksiyonu ve çay polifenolleriyle zenginleştirilmiş kraker üretiminin araştırılması

Abstract

Bu çalışma kapsamında üç farklı hasat döneminde hasat edilen çay yapraklarının (Camellia sinensis) toplam fenolik madde içeriği saptanarak, en yüksek polifenol içeriğine sahip yeşil çay ekstraktının (YÇE), ekstraksiyon koşulları yüzey-yanıt yöntemi (RSM-response surface methodology) kullanılarak optimize edilmiştir. İkinci aşamada ise en yüksek polifenol içeriğine sahip çay yaprağının sulu ekstraktı kullanılarak, (hamur ağırlığının %1’i oranında) besleyici değeri arttırılmış tuzlu kraker üretimi gerçekleştirilmiştir. Krakerlerin ve ekstraktın fizikokimyasal özelliklerini ortaya koymak üzere antioksidan kapasitesi, toplam fenolik madde içeriği ile bunların biyoerişilebilirlikleri, flavonoid miktarı, HPLC ile bireysel fenolikler, tekstür ve renk değerleri saptanmış, krakerin duyusal beğeni durumu da panel sonuçlarıyla ortaya konmuştur. Elde edilen bulgulara göre YÇE ilaveli krakerin toplam fenolik madde içeriğinin, çay ekstraktı eklenmemiş kontrol grubuna göre yaklaşık üç kat arttığı görülmüştür. Kontrol grubunda antioksidan kapasite tespit edilemez iken, YÇE ilaveli krakerde bu değer 1223,61 mmol AAE/100g KM olarak belirlenmiştir. Kontrol örneğine nazaran YÇE ilaveli krakerde yaklaşık iki kat daha fazla flavonoid saptanmıştır. Polifenollerin, antioksidanların ve flavonoidlerin biyoerişilebilirliği, mide ve bağırsak aşamalarında azalma eğilimi göstermiştir. YÇE ilaveli krakerde L ve h değerlerinde azalış, a, b ve c renk değerlerinde ise artış olmuştur. Aynı örneğin kontrol krakere göre sertliğinde artış, kırılganlığında ise azalış tespit edilmiştir. Duyusal değerlendirme sonucunda, YÇE ilaveli krakerin kontrol örneğine göre sertlik ve gevreklik yönünden daha yüksek puan aldığı, genel kabul edilebilirlik açısından ise kontrole yakın olduğu saptanmıştır. Bu tez çalışması ile ürünün besinsel kalitesine olumlu etkileri ve duyusal olarak da tercih edilmesi nedeniyle, yeşil çay yapraklarının kraker üretiminde kullanımının uygun olduğu ve diğer birçok gıdanın bileşiminde de kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

In this study, the total phenolic contents of the tea leaves (Camellia sinensis) harvested in three different harvest periods were determined, and the extraction conditions of the green tea extract (GTE) with the highest polyphenol content were optimized using response surface methodology (RSM). In the second stage, the production of saltine crackers with increased nutritional value was carried out by using the aqueous extract of the tea leaf with the highest polyphenol content. The lyophilized tea leaf extract (at the rate of 1% of the dough weight) was replaced with a part of the flour and included in the cracker formulation. In order to reveal the physicochemical properties of the crackers and the extract, the antioxidant capacity, total phenolic content and their bioaccessibilities, total flavonoid content, individual phenolics with HPLC, texture and color values were determined. Also, the sensory analysis was also evaluated by the panel results. According to the findings, it was observed that the total phenolic content of crackers with GTE was increased approximately three times compared to the control group produced without tea extract. Although antioxidant capacity could not be determined in the control group, this value was determined as 1223,61 mmol AAE/100g DM in crackers with GTE. Compared to the control sample, approximately two times more flavonoids were detected in the enriched cracker. The bioavailability of polyphenols, antioxidants and flavonoids tended to reduce in the gastric and intestinal stages. There was a decrease in L and h values, and an increase in a, b and c color values in crackers with GTE. An increase in hardness and a decrease in crispness were detected in the same sample. As a result of the sensory evaluation carried out by ten panelists, it was determined that the cracker with GTE had higher scores in terms of hardness and crispness compared to the control sample, and was close to the control in terms of general acceptability. With this thesis, it was concluded that green tea leaves are suitable for use in cracker production and can be used in the composition of many other foods, due to the positive effects on the nutritional quality of the product and its sensory preference.