Geleneksel kentsel dokulardaki atıl alanların kamusal mekana dönüşüm potansiyellerinin incelenmesi: Bursa, Hisar örneği

Abstract

Sanayi devrimiyle birlikte kentlerde hızlı bir kentsel değişim ve dönüşüm gözlemlenmektedir. Yaşanan bu değişimlere katalizör etkisi oluşturan planlama ve tarihi kültürel miras koruma politika ve stratejilerinin yetersizliği kentlerde derin izler bırakmıştır. Alt yapısız, sağlıksız ve kimliksiz kentlerin oluşmasına neden olmuş, kentlilerin fiziksel, sosyo-kültürel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak zorlaşmış ve sonuç olarak yaşam kalitesi düşmüştür. Bu değişimlerin yaşandığı, kültürel mirasın yoğun olarak gözlemlendiği alanların özgün yapısı bozulmuştur. Bu alanlar pek çok tehditle karşı karşıyadır. Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kentsel gelişme kavramlarının dünya gündeminde yerini almasıyla sürdürülebilir miras koruma ve yönetimi çalışmaları da başlamıştır. Tarihi, kültürel miras değeri olan kentsel alanların sağlıklı bir şekilde korunması ve günün şartlarına uygun bir şekilde yaşatılarak geleceğe aktarılması amaçlanmaktadır. Bu çalışma ile, tarihi ve kültürel miras niteliği taşıyan kentsel alanların, hızlı kentleşme sürecinde sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için, atıl kent alanlarının kamusal mekan potansiyellerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, tezin alan çalışması için, Bursa ili, Osmangazi ilçesi sınırları içerisinde gündelik yaşamın izlerini taşıyan ve tarihsel alan niteliğinde olan Hisar Bölgesi seçilmiştir. Tez kapsamında, Hisar Bölgesi atıl alanlarının türleri belirlenmiş ve sürdürülebilir koruma ve miras yönetiminin sağlanabilmesine destek olmak için belirlenmiş olan atıl alanların kamusal alan potansiyellerini ortaya çıkarmaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Katılımcı bir yöntemle gerçekleştirilen çalışmada bir odak grup toplantısı yapılmıştır. Atıl alanların bölge ihtiyaçlarına uygun kamusal kullanım alternatifleri bölge halkının da katılımıyla belirlenmiştir. Elde edilen sonuçların bölgede yapılan miras koruma çalışmalarında değerlendirilebileceği ve diğer tarihi kültürel miras alanlarındaki çalışmalara yol göstereceği düşünülmektedir.

A rapid urban change and transformation is observed in cities that experience the effect of industrial revolution. Inadequacy of planning and historical and cultural heritage preservation policy and strategies acts as a catalyser fort his change, which has left deep traces in cities. As a result of all this, cities were created without adequate infrastructure and with the lack of an identity. Thus it has become difficult to meet the physical, socio-cultural and psychological needs of the citizens, and the life quality of people is decreased. This rapid change has irreversible consequences especially in urban areas containing a significant amount of cultural heritage sites. As these problems are becoming acknowledged, the importance of sustainability in the context of the urban environment is emerging. Historic urban spaces with a significance of being a cultural heritage, should be protected and passed on to the future generations, while being maintained in todays terms. This study aims to discover the potential of utban leftover space, which is also a cultural heritage site, to ensure its sustainability during the rapid urbanization process. At this point, the Hisar Region within the borders of Osmangazi district of Bursa province was chosen for the field study of the thesis, which is a historical area and hosts a vibrant daily life. Within the scope of the thesis, the types of leftover spaces in the Hisar Region were determined and the types of public open space usage were proposed for these areas in order to ensure the sustainability of the region. In line with the purpose of the study, a participatory environment was provided by holding a focus group meeting with the local people. The urban usage alternatives for the leftover spaces, answering the needs of the citizens were determined in this meeting. The aim is to use these alternative ways in protecting the urban heritage and creating an example for similar upcoming studies in this field.