Moğol hâkimiyetine kadar Kafkasya’da Kuman-Kıpçak varlığı

Abstract

Kuman-Kıpçaklar Orta Çağ boyunca Türkistan’dan Karadeniz´in kuzeyine, oradan Avrupa’nın içlerine kadar çeşitli bölgelere göç eden Türk boylarından birisidir. Farklı kaynaklarda çeşitli isimlerle anılsalar da Kuman-Kıpçaklar yönetimlerini kabile birlikteliği şeklinde oluşturmuşlardır. Kuman-Kıpçaklar 13. yy. ile Doğu’da gelişen ve tarihin en önemli askerî faaliyetlerinden biri olan Moğol akınları ile Kafkasya coğrafyasındaki hâkimiyetlerini kaybetmişlerdir. Bu durumun doğurduğu göçlerin sonucu olarak çeşitli milletlerle etkileşimler içerisine girmişlerdir. Bu yüzden Kuman-Kıpçaklar gerek ilişki içinde oldukları halklar üzerinde, gerekse göç ettikleri bölgelerdeki toplumların tarihlerinde önemli izler bırakmışlardır. Bu tez çalışmasında Kuman-Kıpçakların Kafkasya’daki varlığı incelenmiştir. Gerek komşu devletlerin yıllıklarından gerek günümüzde yazılan doktora ve yüksek lisans tezleri ile kitap ve makaleler gibi telif eserlerden faydalanılmış, edinilen bilgiler analize tâbi tutularak Kafkasya’daki Kuman-Kıpçak varlığı ortaya konulmuştur.

The Cuman-Kıpchaks is one of Turkic steppe tribes that migrated to various regions during the Middle Ages, travelling from Turkestan to the North of the Black Sea and into Europe. Even though different sources refer to them by various names, the Cuman-Kıpchaks established their rule in the form of a tribal alliance. The Cuman- Kıpchaks lost their power in the 13th century and were one of the most significant millitary campaigns in history. As a result of migrations caused by this situation, they interacted with various nations. As a result of migrations caused by this situation, they interacted with various nations. Therefore, the Cuman-Kıpchaks shaped the history of both people they were in contact with and societies in the regions they migrated. In this thesis, the existence of the Cuman-Kıpchaks in the Caucasus in examined. Both the state annuals of neighboring countries and the copyright works written today were used-such as PhD and Master thesis, books, and articles. Findings obtained from the examination were analyzed and the existence of the Cuman-Kıpchaks in the Caucasus has been revealed.