Bursa ilinde yetiştirilen önemli üzümsü meyvelerin (ahududu, böğürtlen, yaban mersini) üretim ve pazarlamasının ekonomik analizi

Abstract

Türkiye’de en önemli geçim kaynaklarından biri tarımdır. Tarih süresince önemli ihracat yolları üzerinde olan Anadolu topraklarında tarım yapılmış ve bu kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Türkiye’de en fazla üretilen tarım ürünlerinden üzümsü meyvelerin üretimi Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri’nde yapılmaktadır. Başta çilek olmak üzere, üretilen ürünlerin önemli bir kısmı diğer ülkelere ihraç edilmektedir. Ahududu, böğürtlen ve yaban mersini meyvelerinin sağlığa faydaları konusunda araştırmaların artması, kamuoyu gündeminde geniş yer bulması ve pandeminin de etkisi ile tüm dünyada tüketimi hızla artmıştır. Katma değeri yüksek ve küçük aile işletmeleri için son derece uygun bir meyve üretimi olan üzümsü meyvelerin ülkemizde üretimi artmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında üzümsü meyve üreten 108 işletmeden, anket çalışması yapılarak toplanan veriler aracılığı ile işletmelerin ekonomik analizi gerçekleştirilmiştir. Ekonomik analiz kapsamında incelenen işletmelerin üzümsü meyve yetiştiriciliğindeki tecrübeleri, uygulanan yetiştirme yöntemleri, bahçe büyüklükleri ve üretim maliyetleri incelenmiştir. Ortalama satış fiyatları üzerinden yapılan hesaplamalarla işletmelerin kar ve zarar analizleri ortaya konmuştur. Yapılan ekonomik analiz sonucunda, küresel gelişmeler de dikkate alındığında, önemi giderek artan tarım sektörünün önemli bir üretim dalı olan üzümsü meyveler; küçük aile işletmeleri için karlı, ülke ekonomisine ihracat yoluyla katma değer sağlaması açısından da stratejik tarım ürünleridir. Tarımın bir ‘’Milli Güvenlik’’ meselesi olduğu düşüncesinden hareketle özellikle kırsalın kalkınması, küçük/aile tarım işletmelerinin refahının arttırılması ve sürekliliğin sağlanması açısından üzümsü meyve üretimi verimlilik, izlenebilirlik ve çeşitlilik başlıklarında ısrarcı olmak kaydıyla desteklenmeli ve üretim tüm Türkiye’de yaygınlaştırılmalıdır. Üreticinin verimlilik esasına göre tam izlenebilir metodlar ve ülkemiz iklim-toprak-su şartlarına uygun çeşitlerle üreteceği ürünlerin modern pazarlama teknikleri ile çalışan kooperatifler aracılığı ile pazara ulaştırılması ve bu ekosistemin sürekli güncellenebilir olması ülkemizi üzümsü meyveler alanında en fazla üretim yapan ve ihraç eden ülkeler arasına sokacaktır.

Agriculture is one of the most important livelihoods in Turkey. Throughout history, agriculture has long been practised on Anatolian lands, as being on important export routes, and has been inherited from generation to generation. The berry fruits, one of the most produced agricultural products in Turkey, cultivated mainly in the Mediterranean, Aegean and Marmara Regions. A significant amount of these fruits, in particular strawberries, are exported. The global consumption of raspberry, blackberry and blueberry fruits has increased rapidly due to the increase in concise research on their health benefits, increased public awareness and the pandemic. As the production of berry fruits, having high added-value and being suitable for small family businesses,is growing rapidly in Turkey, in the frame of this thesis, the economic analysis of the enterprises was carried out via the data collected by surveys from 108 enterprises that produce berry fruits. Within the scope of economic analysis, the production experiences of the enterprises, the cultivation methods applied, the size of the orchards and the production costs were evaluated. The profit and loss assessment were carried through the average sales prices. With the result of the economic analysis and taking into account of global developments, berry fruits, an important segment of agricultural sector of whose importance is increasing, are strategic and profitable agricultural products for small family businesses in terms of providing added-value to the country's economy through exports. In light of considering agriculture as a priority of "National Security Matter", in terms of rural development, increasing the welfare of small/family agricultural enterprises and ensuring continuity, berry production should be boosted by insisting on productivity, traceability and diversity. In case of delivery of the products that are produced with fully traceable methods on the basis of productivity among the varieties suitable for climate-soil-water properties of our country to the market through cooperatives, equipped with modern marketing techniques, and sustaining the system through market updates will place Türkiye among the countries that produce and export berry fruits.