Domates pas akarı zararına karşı üridin ve akarisit uygulamalarının etkisi

Abstract

Domates (Solanum lycopersicum L.) bitkisi anavatanı Güney Amerika’nın batı kıyıları olan Solanaceae familyası türlerinden biridir. Sebze üretimi ve tüketimi içerisinde hem ülkemizde hem de dünya genelinde en çok üretilen ve tüketilen bitkiler arasında yer almaktadır. Domatesin pas akarına karşı toleransını arttıracak (zararın azalması ve hızlıca iyileşmesi ile bitki gelişimini teşvik etme gibi) alternatif çözümlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmayla birlikte, kontrollü koşullarda domates pas akarı bulaştırılan domates fidelerinde sadece üridin veya sadece akarisitlerin (abamectin, acequinocyl, pyridaben, spiromesifen) yarı dozlarının uygulaması ila bunların kombinasyonlarının akar zararına olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Literatür taraması yapıldığında bu konuyla ilgili herhangi bir araştırmanın mevcut olmadığı gözlemlenmiştir. Denemede akarisit uygulanan kombinasyonlarda abamectin 0,25 mg/L, acequinocyl 62,5 mg/L, pyridaben 15 mg/L ve spiromesifen 25 mg/L konsantrasyonları kullanılmıştır. Bitkilerde büyüme oranı, klorofil miktarı, yaprak oransal su kapsamı ve turgor kaybı gibi fizyolojik parametreler ölçülmüştür. Bununla birlikte MDA, glutatyon ve askorbik asit miktarı ile antioksidatif savunma sistemine ait bazı enzimlerin CAT, APOX ve SOD aktivitesindeki değişimler de incelenmiştir. Çalışmada yapılan analizler sonucunda genel olarak tüm parametreler p<0,05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Kontrol bitkilerine göre sadece üridin kullanılan bitkilerde tüm parametrelerde önemli düzeyde iyileşmeler tespit edilmiştir. Ayrıca, sadece akarisit kullanılan bitkilere kıyasla üridin kullanılan bitkilerin fizyolojik ve biyokimysal parametrelerinde önemli düzeyde iyileşmeler belirlenmiştir. Hem akarisit dozunun azaltılmasında hem de zararın düşürülmesinde üridinin etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Tomato (Solanum lycopersicum L.) is one of the species of the Solanaceae family, which is native to the west coast of South America. It is among the most produced and consumed plants both in our country and in the world in terms of vegetable production and consumption. Alternative solutions are needed that will increase the tolerance of the tomato against the rust mite (such as promoting plant growth by reducing the damage and healing quickly). In this study, it was aimed to determine the effects of uridine alone or only half doses of acaricides (abamectin, acequinocyl, pyridaben, spiromesifen) and their combinations with uridine on mite damage in tomato seedlings infected with tomato rust mite under controlled conditions. Uridine is investigated for the first time in the literature in this regard. In the trial, abamectin 0.25 mg/L, acequinocyl 62.5 mg/L, pyridaben 15 mg/L and spiromesifen 25 mg/L concentrations were used in combinations where acaricide was applied. Physiological parameters such as plant growth rate, chlorophyll amount, leaf proportional water content and turgor loss were measured. In addition, the amount of MDA, glutathione and ascorbic acid and the changes in the CAT, APOX and SOD activities of some enzymes belonging to the antioxidant defense system were also examined. As a result of the analyzes made in the study, all parameters were found to be significant at the p<0.05 level in general. Compared to the control plants, significant improvements were detected in all parameters in plants using only uridine. Also, significant improvements were determined in the physiological and biochemical parameters of the plants using uridine compared to plants using only acaricide. It has been determined that uridine has an effect on both reducing the acaricide dose and alleviating the consequences of mite infestation.