Bursa ili ekolojik koşullarında tritordeum türü ile diğer serin iklim tahılı türlerinin verim ve kalite özellikleri yönünden karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma Bursa ili ekolojik koşullarında Tritordeum türü ile diğer serin iklim tahılı türlerinin verim ve kalite özellikleri yönünden karşılaştırılması amacıyla Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanında 2019-2020 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Denemede 3 adet tritordeum çeşidi (EKA-1, EKA-2 ve EKA-3) ile birlikte 2 adet ekmeklik buğday çeşidi (Köksal-2000 ve NKÜ Lider), 2 adet makarnalık buğday çeşidi (Pınar-2001 ve NKÜ Ziraat), 2 adet arpa çeşidi (Oberek ve Ramata) ve 2 adet tritikale çeşidi (Tatlıcak- 97 ve Collegial) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda en uzun bitki boyu ve başak uzunluğu 124,93 cm ve 11,20 cm ile Tatlıcak-97 tritikale çeşidinden, başakta başakçık sayısı için ise en çok 29,40 adet ile Tatlıcak-97 ve Collegial tritikale çeşitlerinden, başakta tane sayısı özelliğinde en yüksek 54,90 adet ile Collegial tritikale çeşidinden, başakta tane ağırlığı için en yüksek değer 1,96 g ile NKÜZiraat makarnalık buğday çeşidinden, 1000 tane ağırlığı özelliğinde en yüksek 52,06 g Oberek arpa çeşidinden, hektolitre ağırlığı bakımdan ise en yüksek sonuç NKÜ Ziraat makarnalık buğday çeşidinden (80,76 kg/hl) elde edimiştir. Protein oranı, sedimantasyon oranı ve gluten oranı bakımından en yüksek değerler EKA-1 Tritordeum çeşidinden sırasıyla %11,92, 34,66 ml ve %34,40 olarak elde edilmiştir. Tane verimi özelliğinde ise en yüksek tane verimine 883,16 kg/da ile Oberek arpa çeşidinin sahip olduğu görülmektedir. Sonuç olarak tane verimi dikkate alındığında Tritordeum çeşitleri içerisinde EKA-2 çeşidinin 547,00 kg/da tane verimi değerine sahip olduğu ve kalite değerleri ele alındığında ise EKA-1 Tritordeum çeşidinin en yüksek değerlere sahip olduğu belirlenmiştir. Bu iki Tritordeum çeşidinin Bursa ekolojik koşullarında üretimde değerlendirilebileceği kanısına varılmıştır.

This study was carried out in Bursa Uludağ University Faculty of Agriculture Agricultural Application and Research Center experimental area in 2019-2020 growing season in order to compare Tritordeum species and other cool climate cereal species in terms of yield and quality characteristics in the ecological conditions of Bursa. In the experiment, 3 tritordeum varieties (EKA-1, EKA-2 and EKA-3), 2 bread wheat varieties (Köksal- 2000 and NKÜ Lider), 2 durum wheat varieties (Pınar-2001 and NKÜ Ziraat), 2 barley cultivars (Oberek and Ramata) and 2 Triticale cultivars (Tatlıcak-97 and Collegial) were used. As a result of the study, Tatlıcak-97 triticale variety has the longest plant height and spike length with 124.93 cm and 11.20 cm, and Tatlıcak-97 and Collegial triticale varieties have the highest spikelet number/spike with 29.40. The highest result was obtained from Collegial triticale variety with 54.90 grains for number of grains per spike, NKU Ziraat durum wheat variety with the highest grain weight of 1.96 g, and Oberek barley variety with the highest 1000-grain weight characteristic of 52.06 g, the highest result in terms of hectoliter weight from NKU Ziraat. It was obtained from durum wheat variety (80.76 kg/hl). The highest values in terms of protein content, sedimentation rate and gluten content were obtained from EKA-1 Tritordeum variety as 11.92%, 34.66 ml and 34.40%, respectively. In terms of grain yield, it is seen that Oberek barley variety has the highest grain yield with 883,16 kg/da. As a result, it was determined that EKA-2 cultivar had a grain yield value of 547.00 kg/da among Tritordeum cultivars, and EKA-1 Tritordeum cultivar had the highest values when its quality values were taken into account. It was concluded that these two Tritordeum cultivars can be evaluated in production in Bursa ecological conditions.