Ebeveynlerin iyi oluşlarında bilinçli farkındalık, öz-anlayış ve ebeveynlik stresinin rolü: Bursa ili örneği

Abstract

Bu araştırmada normal gelişim gösteren 6-14 yaş arası çocuğa sahip olan ebeveynlerin iyi oluş düzeyleriyle bilinçli farkındalık, öz-anlayış ve ebeveynlik stresi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ek olarak araştırmada ebeveyn rolü, yaşı, eğitim düzeyi, algıladığı sosyo-ekonomik durumu, herhangi bir işte çalışıyor olma/olmama durumunun ebeveynlerin iyi oluşları üzerindeki etkisine bakılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 yılı bahar döneminde Bursa ili sınırlarında yaşayan normal gelişim gösteren 6-14 yaş arası çocuğa sahip 785 (449 anne, 336 baba) ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla PERMA İyi Oluş Ölçeği, Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Öz-Anlayış Ölçeği ve Anne Baba Stres Ölçeği kullanılmıştır. Aynı zamanda ebeveynlerin sosyo-demografik özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından Kişisel Bilgi Formu geliştirilmiştir. Veriler IBM SPSS 26 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerden önce verilerin tek yönlü ve çok yönlü uç değerleriyle normallik varsayımları incelenmiştir. Ölçeklerden alınan puanların normalliği toplanan verilerin dağılımına ait çarpıklık ve basıklık katsayıları ile birlikte histogram grafiklerinin incelenmesiyle değerlendirilmiştir. Ayrıca çoklu regresyon analizi sayıltılarını karşılayıp karşılamadığına bakılmıştır. Analizlerde ebeveyn rolü ve çalışma durumu için bağımsız gruplar için t testi; yaş, eğitim düzeyi ve algılanan sosyo-ekonomik durum değişkeni için tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Ebeveynlerde bilinçli farkındalık, öz-anlayış ve ebeveynlik stresinin iyi oluşu yordayıp yordamadığını kontrol etmek ve her bir değişkenin yordama gücünü ortaya koymak amacıyla çoklu regresyon ve adımsal regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre ebeveynlerin iyi oluş düzeyleri yaşlarına ve viii algıladıkları sosyo-ekonomik duruma göre anlamlı farklılık gösterirken ebeveyn rolüne (anne, baba), eğitim düzeylerine ve herhangi bir işte çalışıyor olma durumuna göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Bilinçli farkındalık ve öz-anlayış ebeveynlerin iyi oluş düzeylerini anlamlı bir şekilde ve pozitif yönde yordarken ebeveynlik stresi anlamlı bir şekilde ve negatif yönde yordamaktadır. Ayrıca bilinçli farkındalığın ebeveynlerin iyi oluş düzeylerini yordayan en güçlü bağımsız değişken olduğu ve bunu sırasıyla, öz-anlayış ve ebeveynlik stresinin izlediği sonucuna ulaşılmıştır.

In this study, the relationship among the well-being levels of the parents having normally developed children aged 6-14 years, mindfulness, self-compassion and parental stress has been analyzed. In addition to this, the impact of parental role, their age, education level, perception of their socioeconomic status and employment status on well-being levels of the parents has been studied. 785 parents (449 mothers, 336 fathers) having normally developed children aged 6-14 years living in the Bursa province in the spring semester of 2020-2021 educational year comprise the working group of the study. With the aim of obtaining the data for the study, PERMA Well-Being Scale, Mindful Attention and Awareness Scale, Self-Compassion Scale and Parent Stress Scale have been applied. Besides, so as to define the sociodemographic qualities of the parents, Personal Information Form has been developed by the researcher. The data have been analyzed with the help of IBM SPSS 26 programme. Prior to the analyses, one-way and multi-directional extreme values and normality assumptions have been studied. The normality of the scores obtained from the scales has been assessed by analyzing the histogram graphics along with the skewness and kurtosis coefficients of the collected data. Additionally, whether it meets the assumptions of multiple regression analysis has been focused on. In terms of studying analyses, t-test for independent groups as for parental role and employment status and one-way ANOVA for the age, educational status and perceived socio-economic status have been used. In order to figure out whether mindfulness, self-compassion and parental stress predict the well-being and reveal the predictive power of each variable, multiple regression and stepwise regression x analyses have been carried out. According to the findings of the study, while the well-being levels of the parents significantly vary as for their age and perception of their socio-economic status, they do not significantly vary as for the parental role (maternal-paternal), education level and employment status. While mindfulness and self-compassion significantly and positively predict the well-being levels of the parents, parental stress significantly and negatively predict the well-being levels of the parents. Furthermore, it has been concluded that mindfulness is the most powerful independent variable predicting the well-being levels of the parents, followed by the two other independent variables, self-compassion and parental stress, respectively.