Kapıdağ Yarımadası (Balıkesir) üzerinden süzülerek göç eden kuşların ilkbahar göçünün araştırılması

Abstract

Süzülerek göç eden kuşlar, Avrasya ile Afrika arasındaki göç yolculukları sırasında, konumu ve değişik tipteki ekolojik ihtiyaçlara cevap verebilecek çeşitlilikteki coğrafi yapısı nedeniyle, Türkiye üzerinden de geçmektedirler.Bu çalışma Batı Palearktik'teki en önemli göç noktalarından biri olarak bilinen İstanbul Boğazı'na alternatif olarak, bölgede başka bir göç yolunun bulunup bulunmadığını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu alternatif göç yolunun keşfedilmesi, kuşların göç stratejileriyle ilgili pek çok yayının taranması ve tercih edebilecekleri bölgelerin çeşitli haritalar üzerinden analiz edilmesi sonucunda gerçekleşmiştir. Kapıdağ Yarımadası'nın çalışma alanı olarak seçilmesi, Marmara Denizi'nde Adalar zinciri halinde kuzeybatıya doğru uzanması sebebiyledir. Çalışma, yerden yapılan gözlemler ile yürütülmüştür. Çalışmanın yapılacağı bölgeye karar verildikten sonra, kuşların göç yolculukları sırasında meteorolojik değişkenlerden etkilendikleri de bilindiğinden ve özellikle deniz geçişi yapacakları bu bölgede, meteorolojik değişkenlerden ne ölçüde etkilendikleri de ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, meteorolojik değişkenler ile kuş verilerine istatistiki analizler uygulanmıştır.15 Mart-18 Mayıs 2008 tarihleri arasında yürütülen bu çalışma sonucunda, ilkbaharda güneyden gelerek kuzeydeki üreme alanlarına giden 4 ordo, 7 familya ve 29 türden toplam 56719 süzülerek göç eden kuşun, Trakya'ya ve Avrupa'ya ulaşmak amacıyla İstanbul Boğazı'na alternatif bir güzergâh olarak, Kapıdağ Yarımadası ve Marmara Adaları yoluyla Marmara Denizi'ni geçtikleri belirlenmiştir.Bölgeden en çok geçen tür 39734 birey ile Ak Pelikan (Pelecanus onocrotalus) olmuştur. Bu sayı tahminlerin çok üzerinde olması ile dikkat çekmektedir. Sayı olarak Ak Pelikan'ı sırasıyla Leylek (Ciconia ciconia), Küçük Orman Kartalı (Aquila pomarina), Yaz Atmacası (Accipiter brevipes) ve Kara Leylek (Ciconia nigra) takip etmektedir. Ak Pelikan'dan sonra çalışmanın en önemli bulgularından bir diğeri de, ilkbaharda İstanbul Boğazı'ndan çok az sayıda geçen Yaz Atmacası'nın, Kapıdağ'dan 1726 bireyinin geçmiş olmasıdır.

During their journey from Eurasia to Africa, soaring migratory birds fly across Turkey because of its position and rich geographical structure which meets various ecological needs.This study has been conducted in order to explore whether there is an alternative for Bosphorus, which is known as one of the most important migration points in West Palearctic, around this area. Kapıdağ Peninsula is selected as the study area since it is positioned as a series of islands through Nortwest in Sea of Marmara. The study is conducted by observations made from the ground. Another aim was to reveal to what extend the birds were affected by meteorological factors. In this purpose, statistical analyses were held for meteorological variables and bird data.During this study, held between 15th of March 2008 to 18th of May 2008, a total of 56719 soaring migratory birds coming from the South to breeding areas in the North, belonging to 4 ordo, 7 familia and 29 species were observed. It is found out that these birds crossed over Sea of Marmara by Kapıdağ Peninsula and Marmara Islands in order to arrive in Thracia and Europe, as an alternative route for Bosphorus.The species which passed through the area at most was Great White Pelican (Pelecanus onocrotalus) with 39734 individuals. This number attracts attention as it highly exceeds the estimations for breeding population in Europe. Great White Pelican is followed by Stork (Ciconia ciconia), Lesser Spotted Eagle (Aquila pomarina), Levant Sparrowhawk (Accipiter brevipes) and Black Stork (Ciconia nigra) in order of number of individuals observed. One of the most important findings of the study after Great White Pelican's case is that there were 1726 Levant Sparrowhawk individuals observed passing through Kapıdağ, a few of which is observed on Bosphorus in spring.