Ebu'l-Mu'în en-Nesefî'ye göre isbat-ı tevhid delilleri

Abstract

İslâm dininin insanlığa getirdiği en önemli prensibi Allah'ın birliği (tevhîd) ilkesidir. Zira islâm dininden önceki dinlerde de tevhîd ilkesi ön planda olmasına rağmen zaman içinde bu temel inanç zedelenmiş ve teslîs gibi bazı bâtıl inançlarla karıştırılmaya başlanmıştı. İslâm'a göre âlem yaratılmıştır ve bu âlemin bir var edicisi vardır. Bu çalışma âlemin yaratıcısının çok değil tek olduğunu hem nakli deliller çerçevesinde hem de akli deliller açısından incelemeye çalışacaktır. Dolayısıyla İslâm kelâmcıları, Allah'ın bir ve tek olduğunu ispat ederken "burhân-ı temânu" delilini kullanmışlardır. Ebu'l-Mu'în en-Nesefî'de Allah Teâlâ'nın vahdâniyetini ispat ederken "burhân-ı temânu" delilini kullanmıştır. Burhân-ı Temânu'; mani ve engel olmak, karşılıklı olarak birilerini bir şeyden men etmek gibi anlamlara gelmektedir. Allah'ın birliğini burhân-ı temânu' delili ile anlatan başlıca kelâmcılar İmâmü'l-Harameyn el-Cüveynî ve Ebu'l-Mu'în en-Nesefî'dir. Ehl'i-sünnet âlimleri bu konuda hemfikirdirler. Bunun aksine Mu'tezile burhân-ı temânu delilini Allah'ı anlatım konusunda kesinlik derecesinde görmemektedir. Bazı İslâm kelâmcıları bunu istidlâli ve akli derecede değil, iknaî olarak görmüşlerdir.

One of the most important principle in the Islamic belief system brought to the human beings is the oneness of Allah (Tawhid). The world has been created by one God (Allah) so it has a single creator. This study examines that the creator of the universe is not many but one, both in terms of evidence and mental certainty. Therefore, Islamic theologians used the idea of "Burhân al-Tamânu" while proving that God is one and only (Ahad). Abu'l-Muin an-Nasafi also used the idea of "Tamânu" while proving the oneness of Allah (Tawhid). "Burhân al-Tamânu" means to hinder, to mutually prohibit each other from something. There are many verses that prove and explain the unity of God (Tawhid), but theologians generally use the following three verses while proving the unity of God with the proof of Burhân al-Tamânu. The main Islamic theologians who explain the issue with the proof of the oneness of Allah (Tawhid) are Imam-i Juveyni and Abul-Muin an-Nasafi. Scholars of Ahl al-Sunnah agree on this issue. Contrary to this, Mutezile does not see the evidence of burhan al-tamanu in the degree of certainty for explaining Allah. Some Islamic theologians saw this as persuasion, not as inference and reason.