Kanser hastalarında geleneksel ve tamamlayıcı tedavi kullanımının hasta yakınmalarına etkisi

Abstract

Çalışma, kanser hastalarında geleneksel ve tamamlayıcı tedavi kullanımının semptomlara etkisinin değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır. Tanımlayıcı nitelikteki araştırmanın evrenini 2022 yılında bir kemoterapi ünitesinde tedavi gören tüm hastalar, örneklemini ise bu hastalar arasından çalışmaya katılmayı kabul eden 131 hasta oluşturmuştur. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan ve sosyodemografik özellikleri içeren anket formu, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Yaklaşımları Ölçeği (TATYÖ), SF36 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Nightingale Semptom Değerlendirme Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, yüzdelikler, ortalamalar, t testi, One-Way Annova testi Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Olguların %42,7'sinde meme kanseri ve %19,1'inde akciğer kanseri tanısı vardır. Olguların %18,3'ü tamamlayıcı ve alternatif tedaviler konusunda bilgi sahibidir. Olguların %5,3'ü daha önce tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemi kullandığını ifade etmektedir. Hastalar geleneksel ve tamamlayıcı tedavi yaklaşımlarından, daha çok besinsel (yoğurt, kırmızı et ve sebzeler) yaklaşımları kullanmayı tercih etmektedir. Bunu sırasıyla, bilişsel- davranışsal terapiler ve manipulatif yaklaşımlar (dua etme, gülme ve namaz kılma) ile bitkisel yaklaşımlar (ıhlamur, kuşburnu çayı ve vitamin) izlemektedir. Olguların TATYÖ bilişsel alt boyut puanının sosyodemografik özelliklerden cinsiyete, bitkisel alt boyut puanının yaşa, TATYÖ toplam puanının yaşa göre anlamlı farklılık göstermektedir (p<0,05). Olguların TATYÖ bilişsel alt boyut puanının sağlık/hastalıkla ilişkili özelliklerden ameliyat olma durumuna; TATYÖ toplam puanının kanser türüne göre anlamlı farklılık göstermektedir (p<0,05). Olgularda, TATYÖ puanı ile Nightingale Semptom Değerlendirme Ölçeği ve SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği puanları arasında anlamlı ilişkiler olduğu görülmektedir (p<0,05). Olgularda geleneksel ve tamamlayıcı tedavi yöntemleri kullanımı, semptom düzeyini ve yaşam kalitesini etkilemektedir.

The study was planned to evaluate the effect of traditional and complementary treatment use on symptoms in cancer patients. The population of the descriptive study consisted of all patients treated in a chemotherapy unit in 2022, and the sample consisted of 131 patients who agreed to participate in the study. The data were collected through the questionnaire form prepared by the researchers and containing sociodemographic characteristics, the Complementary and Alternative Medicine Approaches Scale (CAM), the SF36 Quality of Life Scale and the Nightingale Symptom Rating Scale. Percentages, averages, t-test, One-Way Annova test and Pearson correlation test were used to evaluate the data. 42,7% of the cases were diagnosed with breast cancer and 19.1% were diagnosed with lung cancer. 18,3% of the cases are knowledgeable about complementary and alternative treatments. 5,3% of the cases stated that they had previously used complementary and alternative treatment methods. Patients prefer to use nutritional (yogurt, red meat and vegetables) approaches rather than traditional and complementary treatment approaches. This is followed by cognitive-behavioral therapies and manipulative approaches (praying, laughing and praying) and herbal approaches (linden, rosehip tea and vitamin), respectively. CAM cognitive sub-dimension scores of the subjects differed significantly from sociodemographic characteristics according to gender, vegetative sub-dimension scores differed significantly according to age, and CAM total scores differed significantly according to age (p<0,05). One of the health/disease-related features of the patients' CAM cognitive sub-dimension score, being operated; The total score of CAM differs significantly according to the type of cancer (p<0,05). In the cases, it was observed that there was a significant relationship between the CAM score and the Nightingale Symptom Assessment Scale and SF 36 Quality of Life Scale scores (p<0,05). The use of traditional and complementary treatment methods in the cases affects the symptom level and quality of life.