Fârâbî’de semâvî cisimler

Abstract

Semâvî cisimler konusu, evrenin yapısına dair yapılan incelemeler içerisinde ortaya çıkan bir meseledir. Nitekim evren, fiziksel ve matematiksel anlamda incelenerek astronomiye ve kozmolojiye konu olurken evrenin Tanrı ile ilişkisi, metafizik bir meseleyi oluşturmaktadır. Bu bağlamda ünlü Türk-İslam filozofu Fârâbî de evrenin yapısını incelemektedir. Bu çalışma, Fârâbî özelinde semâvî cisimler konusunu ele almaktadır. Çalışma, giriş bölümünün dışında iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, tez boyunca sıklıkla kullanılacak olan ve konunun temelini oluşturan birtakım kavramlara dair bilgiler verilmektedir. Çalışmanın birinci bölümünde semâvî cisimler ve evrenin yapısı hakkında Fârâbî öncesi ortaya konulan öğretiler ve sistemler aktarılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümü ise tezin temelini oluşturmaktadır. Zira tez, Fârâbî’ de semâvî cisimler konusunu tabiat bilimine ve metafizik bilimine konu olması açısından incelemeye çalışmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın ikinci bölümü kendi içinde iki kısma ayrılmaktadır. Buna göre ilk kısım, semâvî cisimleri, tabiat bilimi çerçevesinde açıklamaya çalışırken ikinci kısımda özellikle sudur teorisi çerçevesinde semâvî cisimler, metafizik bilimine konu olması yönünden ele alınmaktadır. Çalışmada Fârâbî’nin pek çok eserinden istifade edilmekle birlikte el-Medînetü’l-Fâzıla ve es-Siyâsetü’l-Medeniyye başucu kaynaklar olarak kullanılmaktadır. Son olarak çalışmanın sonuç bölümünde Fârâbî’nin semâvî cisimler ve evrenin yapısına dair tevarüs ettiği sistemlere ek olarak ortaya koymuş olduğu özgün görüşlerine vurgu yapılmaktadır.

The subject of celestial bodies is an issue that arises in the studies on the structure of the universe. As a matter of fact, while the universe is examined physically and mathematically and is the subject of astronomy and cosmology, the relationship of the universe with God constitutes a metaphysical issue. In this context, the famous Turkish-Islamic philosopher Fârâbî also examines the structure of the universe. This study deals with the subject of celestial bodies in the case of Fârâbî. The study consists of two parts apart from the introduction part. In the introduction, information is given about the comprehensive concepts used throughout the thesis and included in the lines. In the first part of the study, the teachings and systems about celestial bodies and the structure of space, which were put forward before Al-Farabi, are conveyed. The second part of the study constitutes the content of the thesis. Because the thesis tries to examine whether Fârâbî is the subject of natural science and metaphysics in terms of celestial bodies. In this context, the second part is divided into two parts in itself. Accordingly, the first part, the celestial bodies, the second part, which he controls from the framework of natural science, especially the celestial bodies from the center, including the subject of metaphysics. While benefiting from many works of Fârâbî in the study, al-Medînetü'l Fâzıla and es-Siyâsetü'l-Medeniyye are used as bedside sources. Finally, in the conclusion part of the study, it is emphasized that Fârâbî's original views on the heavenly bodies and the structure of the universe were put forward, in addition to the systems he inherited.