Metal sanayiinde işgücü verimliliği; Bursa metal işkolunda bir uygulama

Abstract

Günümüzde gereksinmelerin sonsuz, ancak kaynakların kıt olması, bu kaynakların etken ve verimli kullanılmasını, yüksek refah düzeyine ulaşmak ve bunu sürdürmek ve hatta arttırmak gereğini ortaya koymuştur. Firmaların olduğu gibi ülkelerin' de rekabet ortamı içinde olduğu ve kaynakların daha etken kullanılmaları gerektiği açıktır. Kıt kaynaklarını etken kullanmayan ülkeler, uluslararası kalkınma yarışında geride kalmakta ve diğer ülkelerle arasındaki refah farkı zaman içinde kapatmaktadır. Verimlilik, kalite ve organizasyonların uluslararası rekabet piyasalarında varlık göstermelerini en alıcı etmenlerdir. Bu nedenle verimlilik gerek işletme gerek ekonomi düzeyinde artık vazgeçilmez bir karşılaştırma ve denetim aracı olmuştur. Sanayi işletmeleri, genellikle kar amacına yönelik örgütlerdir. Verimlilik maliyetleri dolayısıyla işletmelerin kar düzeyini etkilediğinden günümüz işletmelerin başta gelen sorunlarından biri de verimliliğin arttırılmasıdır. Bilindiği gibi verimlilik, iş ortamı yöneticilerin ve yönetilenler çok çeşitli faktörlerle bağlı olarak değişebilmektedir. Çalışanların daha verimli olmalarının sağlanması verimliliği etkileyen değişkenlerin - çevre, teknoloji, işe uygunluk, eğitim, moral, motivasyon karşılıklı etkileri sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle çalışan kişinin doğrudan ve dolaylı olarak verimlilik üzerinde etkili olabilmesi, çalışma ortamında başlayarak, teknik ve motivasyon uygulamaları ön plana çıkarmıştır. Çalışanın işini istekle yapabilmesi, maddi olanaklar ve bunları elde etmek için tüketilen çaba ile ortamına doğrudan bağımlıdır. Bu çalışmada verimlilik ve işgücü verimliliği kavramlarıyla, işgücü verimliliğini etkileyen faktörlerin neler olduğunu incelenmiş, işgücü verimliliğinin arttırılmasına yönelik olarak ne gibi yönetim tekniklerinin uygulanabileceği savından hareketle teorik bir çerçeve oluşturulmuştur. Ardından teorik çerçeveyle paralel yapıda bir araştırma çalışması hazırlanmıştır. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünün de çeşitli tanımlamalar yapılmakta, genel olarak verimlilik ve iş gücü verimliliğini kavramlarının ne olduğu, ekonomik ve sosyal gelişme de oynadıkları temel roller açıklamakta, bir örgüt veya üretim sisteminde verimlilik artışını temel iç ve dış faktörler İncelenmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde bir örgütteki verimlilik yönetimini ve yöntemlerinin analiz edilmesi işgücü verimliliğini arttırma süreçleri, stratejileri programları incelenmektedir. Bu kapsamda İş Etüdü, İş Zenginleştirme, İş Rotasyonu, Toplam Kalite Yöntemi, Kalite Kontrol Çemberleri gibi temel verimlilik teknikleri tanıtılmaktadır. Uygulama bölümünde ise otomotiv ana sanayi içinde üretim yapan üç büyük işletmede iş gücü verimliliği üzerine ve iş gücü verimliliğini arttırmaya yönelik ne gibi teknikler uyguladıklarına ilişkin bir araştırma çalışması yapılmıştır.