Gıda sektörü tedarik zincirinde bilgi teknolojileri kullanımının ekonomik yönden değerlendirilmesi

Abstract

Hızla gelişen ve küreselleşen dünyada, ülkeler arasındaki ticari sınırlar ortadan kalkmaya başlamış ve bu durum, işletmelerin hem ulusal rakipleriyle hem de uluslararası rakipleriyle sürekli rekabet içinde olmalarına neden olmuştur. Dolayısıyla işletmeler günümüzde daha sıkı ve zorlu bir rekabet ortamı içinde gelişimlerini ve devamlılıklarını sürdürmek zorunda kalmaktadırlar.İşletmeler bu ortamda varlıklarını devam ettirmek için, faaliyetlerinin her aşamasında olduğu gibi tedarik ve dağıtım aşamalarında da her geçen gün değişen ve yeni kavramlarla ortaya çıkan tüm teknolojileri takip etmek durumundadırlar. Bu zorunluluk sonucu ortaya çıkan tedarik zinciri yönetimi kavramı; oldukça karmaşık olan bu sürecin teknolojik bir platform üzerinden en etkin biçimde yönetilmesini, tedarikçilerle, üretici şirket ve dağıtım kanalları arasında geçen süreçlerde maksimum verim elde edilmesini amaçlar.Gıda sanayi ham madde ve ürünlerin yapısı açısından hem tedarik hem de ürün dağıtım aşamasında meydana gelebilecek problemlere karşı sanayi ürünlerinden çok daha fazla hassastır. Sektörde ihtiyaç duyulan hızlı ve sorunsuz nakliyenin yol açacağı artan maliyetlerin, tedarik zincirinin tüm aşamalarında teknolojinin yardımıyla birlikte etkin ve bütünleştirilmiş bir sistem oluşturularak, mümkün olan tüm alanlarda maliyetlerin düşürülüp verimliliğin arttırılmasıyla telafi edilmesinin önemi göz ardı edilmemelidir.Gıda işletmelerinin bilgi teknolojileri kullanım düzeyini tespit etmek amacıyla Bursa genelinde sektör temsilcileri ile yüz yüze görüşmeye dayalı bir anket çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada, Bursa ilinde faaliyette bulunan gıda sanayi işletmelerinde tedarik zinciri aşamalarında bilgi teknolojilerinin kullanım alanları, araçları, bilgi teknolojilerinden yararlanma düzeyleri, işletme performansına etkileri ele alınmıştır. Ayrıca tedarik zincirinde bilgi teknolojileri kullanımının gıda sanayi alt sektörlerindeki durumu ayrıntılı olarak incelenmiş ve bu faaliyetlerin ekonomik etkinliğinin ölçülmesi amaçlanmıştır.Anket verileri değerlendirildiğinde, gıda sanayinin tedarik zincirinde bilgi teknolojilerini kullanma konusunda yavaş ilerleme kaydettiği, büyük ölçekli işletmelerin küçük ölçekli işletmelere göre yeni teknolojileri kullanmaya daha eğilimli olduğu, küçük ölçekli işletmelerin ise geleneksel bilgi teknolojilerini kullandıkları sonucuna varılmaktadır.

Rapidly changing world and globalization removes commercial boundaries between countries and as a result of this, organizations exist in a continuously competitive environment with their competitors. Thus, organizations have to exist and develop in these circumstances.In order to exist in these situations, organizations that adapt new technologies and changes in all their activities should also use this strategy in their supply and distribution activities. Supply Chain Management concept that appeared as a result of this necessity, aims to manage this complex process and reach maximum effectiveness in the processes between supplier, manufacturer and distribution channels on a technological platform.Especially in the food industry raw goods and finished products are a lot more sensitive to problems that may occur during supply and distribution phases than other industrial goods. The need for rapid and problem free transportation that occurs because of this situation will unavoidably increase costs. To compensate for this increase in costs it is important for food industry organizations, with the help of technology in every aspect of supply chain, to create an effective and integrated system and decreasing costs in every possible area.In order to determine the usage of information technologies of food industry firms, a survey has been carried out with the representatives from this industry in Bursa County. In this study, the usage areas and tools of Information Technologies in supply chain stages, the utilization levels of information technologies, and their effect on organization performance, of food industry organizations in Bursa, are taken into consideration. Also the utilization of Information Technologies in food industry sub sectors is examined at large and it is aimed to evaluate the economic effectiveness of this utilization.When the data from the surveys is analyzed, it is concluded that, food industry is making progress slowly in using information technologies, large scaled firms are more prone to the use new technologies than smaller firms and small firms mostly use traditional information technologies.