Multipl travma olgularında gelişebilecek hipovolemik şoka bağlı mortalite ve morbiditenin belirlenmesinde baz açığının prognostik değeri

Abstract

Ülkemizde ve dünyada giderek daha çok sayıda insanın ölümüne neden olan multipl travma olay yerinden acil birimine ve ameliyathaneden yoğun bakıma kadar tüm aşamalarda titiz bir bakımı gerektirmektedir. Bu titiz bakım travmaya bağlı gelişebilecek yaşamsal bozuklukların erken saptanmasını ve tedavisini içermektedir. Multipl travmaya bağlı gelişen hipovolemik şok olgunun prognozunu önemli ölçüde etkilemekte bu da travma resusitasyonunun önemini açığa çıkarmaktadır. Bu çalışmada travmalı 48 olgu geleneksel olarak başvuru kan basıncına göre hipotansif ve normotansif olmak üzere iki gruba ayrılmış, kan basıncı değerine göre mortalite ve morbiditenin gelişimi açısından incelenmiştir. Ayrıca her iki grubun başvuru baz açığı değerleri ölçülerek karşılaştırılmış, baz açığı değerinin kan basıncıyla paralellik gösterdiği ve mortalité ve morbiditeyi saptamada etkin bir indikatör olduğu görülmüştür. Geleneksel olarak kan basıncına göre şokta kabul edilmeyen olgularda da baz açığı mortalite vemorbiditeyi gösteren bir parametre olarak karşımıza çıkmıştır. Hipovolemik şoklu multipl travma olgularının ayrıntılı incelemesinde ise, literatürde net olarak açıklanmayan, başvuru baz açığı kavramı irdelenmiş, olguların sıvı resusitasyonundan sonraki baz açığı değerlerinin mortalité ve morbiditeyi belirlemede daha güvenilir olduğu görülmüştür. Sonuç olarak baz açığı ve şok indeksi acil serviste kritik olguları değerlendirmede kullanılabilecek güvenilir parametrelerdir. Başvuru şok indeksi ve resusitasyon sonrası baz açığı değerleri yüksek olgularda mortalité ve morbidité gelişme olasılığı daha fazladır. Multipl travma olgularında sıklıkla gelişen hipovolemik şokun sadece kan basıncı gibi geleneksel bir parametrelere göre değerlendirilmemesi, özellikle travmalı olguların ilk tanı ve tedavisinin yapıldığı acil birimlerinde hızlı ve kolayca ölçülebilen baz açığının başvurulması gereken bir parametre olduğu düşüncesindeyiz.