Sosyal fenomenler olarak bilimsel ihtilaflar/bir vak'a incelemesi: Nerium Oleander (zakkum)

Abstract

Bu çalışmada bilimsel bir vak’ayı, 1970’lerin başında, kanser tedavisinde kullanılmak üzere üretilen bir ilacın “keşif” iddiasını inceledim. Türk hekim Ziya Özel’in ileri sürdüğü bu keşif iddiası bilimsel bir ihtilafa ya da Nerium Oleander ihtilafına ve daha sonra ulusal ve uluslar arası basında hekimler, üniversiteden akademisyenler, tıp ya da kanser araştırmaları alanındaki ulusal ve uluslararası kurumlar ve Türk politikacılar, hastalar ve yakınları arasında pek çok tartışmaya yol açtı. Bu bilimsel ihtilafın pek çok tarafı vardır: Üniversiteler, bilimsel kurumlar, medya, yargı organları, hükümet temsilcileri ve sıradan insanlar, gazeteciler ve diğer yazarlar. Genelde sosyolojinin, özelde bilim sosyolojisinin ya da bilimsel bilgi sosyolojisinin bakış açısından yola çıkarak ele aldığım işte tam da bu Nerium Oleander ihtilafı ya da bu tartışmadır. “Giriş”te incelemem, onun metodları, araştırma prosedürleri, kavramları ve materyalleriyle ilgili bazı genel mülahazaları ve her şeyden önce incelememin tezini ya da argümanını takdim ettim. Birinci bölüm; “Ortodokslar, Heretikler, Büyücüler ve Şarlatanlar” ve ikinci bölüm; “Bilimsel Đhtilaflar”, üçüncü bölüm; “Nerium Oleander Đhtilafı: Taraflar, Tezler ve Tartışmalar” için sosyoloji ve bilim sosyolojisi ya da bilim incelemelerindeki hazırlık kabilinden sosyolojik tartışmalardır. Üçüncü bölümde farklı bilimsel, kültürel, politik pozisyonlara sahip sosyal aktörlerin ve faillerin öne sürdüğü çok sayıda fikri, iddiayı ve argümanı mümkün olduğunca ayrıntılarıyla tartıştım. Bu metinde, genelde, heretiklerini ve şarlatanlarını tolere edemeyen toplumların ve özelde bilimsel komünitelerin ve kurumların yenilikleri, yeni ve farklı düşünceleri ya da bilimsel fikirleri, yenilik ve keşif iddialarını prangaya vurduğunu göstermeyi denedim.

In this work, I have studied a scientific case, the claim of the “discovery” of the drug that produced by Dr. Ziya Özel to be used in the treatment of cancer at the beginnings of 1970s. This claim of discovery, proposed by Turkish physician Ziya Özel, has led to a scientific controversy or Nerium Oleander controversy and then many debates among physicians, academicians of university, national and international institutes in the area of medicine or cancer studies, and Turkish politicians, patients and their relatives at the national and international mass media. There are many parties of this scientific controversy: universities, scientific institutions, media, juridical institutions representatives of government and ordinary people, journalists and other writers. For these reason it is a social phenomen. It is this of Nerium Oleander ( in Turkish zakkum ) controversy and the debate that I have studied from the standpoint of sociology in general sociology of science or sociology of scientific knowledge in particular. I introduced some general considerations for my study, its methods, research procedures, concepts and materials, and first of all the thesis or argument in the “Introduction”. The first chapter, “Orthodoxs, Heretics, Sorcerers and Charlatans” and the second chapter, “Scientific Controversies” are preliminary sociological discussions in the sociology and sociology of science or science studies for the third chapter “Nerium Oleander Controversy: Parties, Theses and Debates”. In this chapter, I discussed many ideas, claims and arguments suggested by social actors and agencies from different scientific, cultural, political positions in details as soon as possible. In this work, I tried to show that societies in general, and scientific communities and institutions in particular couldn’t tolerate its heretics and charlatans locked out novelities, new and different ideas or scientific ideas, claims of innovation and discovery.