2001 krizi sonrasında Türkiye ekonomisinde iktisadi büyümenin kaynakları ve sonuçları

Abstract

Küreselleşme sürecinde, sürdürülebilir bir kalkınma daimi hedef olarak ulusal ekonomilerin gündeminde ilk sırayı almaktadır. Kalkınmanın gerçekleşmesinin ardında iktisadi büyüme bulunmakla beraber, üretim faktörlerindeki artış veya milli gelirde reel artışı ifade eden büyüme, temel makroekonomik amaçları da içermektedir. Kişi başına gelir artışı, fiyat istikrarı ve işsizlik gibi sorunların üstesinden gelmeye çalışan ekonomi yönetimleri için iktisadi büyüme hayati öneme sahiptir.Türkiye ekonomisinde de 2001 yılında yaşanan kriz sonrasında yüksek bir büyüme performansı görülmüş, ekonomi kimi yönlerden olumlu gelişmeler gösterirken, olumsuzluklarını da sürdürmüştür. Sıkı maliye politikası yoluyla kamu açıkları azaltılmış, para politikası yoluyla enflasyon düşürülmüş, TL değerlenmesi yoluyla ithalat artışıyla iç talep artışı karşılanarak, büyümeyle ters yönlü bir bağa sahip olan enflasyon kontrol edilmiştir. Enflasyon ve bütçe açıklarındaki bu ciddi başarılara rağmen, ekonominin ithalata ve dış kaynaklara olan bağımlılığı artarak sürmüştür. İktisadi büyümenin ihracata ve istihdama dayanmaması sebebiyle; ithalat artışı, yerli üretimi ve yurtiçinde yaratılacak katma değeri sınırlamış, böylelikle istihdama olumsuz etkide bulunmuştur. Vergi yükünde, dolaylı vergilerin toplam vergiler içindeki payının artmasıyla ve verimlilik artışına rağmen reel ücretlerin işgücü arz fazlası dolayısıyla aşınmasının da yardımıyla, gelir dağılımı üzerinde iktisadi büyümenin olumlu sonuçları açıkça görülmemiştir. Büyümenin olumsuz sonuçları açısından; ihracatsız ve istihdamsız, TL değerlenmesi ve ithalat yoluyla dış kaynaklarla finanse edilen Türkiye ekonomisini yeni dönemde, iktisat politikalarının değişmesi zorunluluğu beklemektedir.

During the globalization, stability development is the first in agenda of national economies as a permanent target. An economic growth places behind development and shows a real increase the production factors or national revenue. It contains basic macroeconomic targets, too. It is very important for administrators of economy that cope with the problems as per capita income increase, price stability and unemployment.In Turkish economy, an high growth performance is occured after the 2001 crisis when the economy remains both its negatives and positives. Budget deficits decreased by disciplined fiscal policy; inflation decreased by monetary policy; inreasing domestic demand has been compansed with inreasing import from revaluation; thus inflation that has a negative relation with economic growth has been controlled. In spite of the serious succeeds in inflation and budget deficits, the economy increasely continues its dependence to important and foreign assets. Because of the economic growth not standing to export and employment; increasing important has limited domestic production and domestic value added. So, employment has been effected negatively. In tax responsibility, the share of indirect ones in total taxes have increased. In spite of the increasing productivity, the real wages have been depreciated because of the surplus of labor supply. So, the positive conclusions of the economic growth clearly have not been shown on income distribution. In context the negatives conclusions of the economic growth, Turkish economy that has been supported by non export, non employment, revaluation and import resourced foreign assets so far, faces of the changes in economic politics on new period.