Uludağ kış turizmi merkezinde bitki örtüsündeki değişimlerin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tekniği ile değerlendirilmesi

Abstract

Bursa Uludağ kış sporları bölgesinde, Arslan (1999) tarafından hazırlanan 1993 yılına ait vejetasyon haritaları ile ilgili veri tabanı altlık olarak kullanıldı. Bölgede 24 yıllık turizm faaliyetlerine bağlı olarak bitki örtüsündeki bozulma oranını belirlemek amacıyla bilgisayar ortamında 2017 yılına ait uydu görüntüsü CBS teknikleri ile sayısallaştırılmış ve 1993 yılı veri tabanı ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca 2017 yılı orto-foto görüntüsünden elde edilecek bilgilerin görsel analizlerini desteklemek üzere 2017 ve 2019 yılı Sentinel-2 sayısal uydu görüntülerinden de yararlanılmıştır. Çalışma alanında 24 yılda meydana gelen değişimleri ortaya koyabilmek amacıyla 1:1 000 -5 000 ölçekli haritalamaya olanak sağlayan sayısal orto-foto haritası çalışma alanını içerecek biçimde kesilerek çalışma alanın 2017 yılına yüksek çözünürlüklü (0,30 m*0,30 m) uydu görüntüleri oluşturulmuştur. Araştırma alanında makine ile kayak pistlerinin düzleştirilmesi ve aşırı yol yapımı ile inşaatlar nedeniyle 24 yılda bozulmuş alana 86,78 hektarlık ilave olduğu belirlenmiştir. Bu sürede alan bozulmasında 1993 yılındakine göre %91,11 oranında artış meydana gelmiştir. Çalışma sonuçlarımız Koruma alanları için sağladığı ekonomik ve uzun soluklu yararları olmasına rağmen Uludağ Milli Parkında 1993-2017 yılları arasında bozulma hızı oldukça yüksek gerçekleşmiştir. Bu bozulma oranı özellikle nemli çayır ve keçemsi vejetasyon tipi (14,14 hektar ve %7,20) ile bodur çalı vejetasyon tipinde (62,42hektar %5,26) daha yüksek olmuştur. Sadece rekreasyonal amaçlar için yapılan bu kötü müdahaleler sonucu nadir ve endemik bitki türü açısından zengin, aynı zamanda önemli su kaynaklarının bulunduğu alanda önemli ölçüde habitat kayıpları olduğu saptanmıştır. Bu çalışmanın sonuçları, gelecekteki değişiklikleri izlemek ve bölgede uygun planlar ile yönetim ilkelerini belirlemek için bir vejetasyon mozaiği veri tabanı olarak kullanılabilir

In Bursa Uludağ winter sports region, the database related to the vegetation maps of 1993 prepared by Arslan (1999) was used as a base map. In order to determine the rate of degradation in the vegetation due to tourism activities in the region for 24 years, the satellite image of 2017 in computer environment was digitized with GIS techniques and compared with the database of 1993 year. In addition, Sentinel-2 digital satellite images of 2017 and 2019 were also used to support the visual analysis of the information to be obtained from the ortho-photo image of 2017. In order to reveal the changes that took place in the study area in 24 years, the digital ortho-photo map, which allows mapping at a scale of 1:1 000 - 5,000, was cut to include the study area, and the study area was reached in 2017 with a high resolution (0,30 m * 0,30 m) satellite images were created. It has been determined that there is an addition of 86.78 hectares to the degraded area in 24 years due to machine grading of the ski slopes and excessive road construction and residence constructions in the research area. During this period, the area degradation increased by 91.11% compared to 1993. Although our study results have economic and long-term benefits for conservation areas, the rate of deterioration in Uludağ National Park was quite high between 1993 and 2017. This degradation rate was especially higher in moist meadow and mat vegetation type (14.14 hectares and 7.20%) and dwarf shrub vegetation type (62.42 hectares 5.26%). As a result of these bad interventions made only for recreational purposes, it has been determined that there are significant habitat losses in the area rich in rare and endemic plant species, as well as important water resources. The results of this study can be used as a vegetation mosaic database to monitor future changes and determine appropriate plans and management principles in the area.