Polikistik over sendromlu hastalarda serum leptin düzeyinin beden yağ dağılımı, gonadal hormonlar ve insülin düzeyleri ile ilişkisi

Abstract

Polikistik over sendromu (PKOS), puberte sonrası başlayan, obezite, insulin direnci, androjen yüksekliği ile karakterize bir sendromdur. Bu sendromun etyopatogenezi üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Bu çalışmada polikistik over sendromlu kadınlarda serum leptin düzeyine obezite, beden yağ kitlesi, hiperinsülinemi, insülin direnci ve androjenlerin etkilerinin araştırılması planlandı. Çalışmaya, peripubertal oligomenoreye sahip, klinik ve laboratuar olarak hipeıandrojenizm bulguları olan ve hiperandrojenemiye yol açan diğer nedenlerin ekarte edilmesi ile polikistik over sendromu tanısı konan 34 hasta alındı. Hastalar bir gün süreyle kliniğe yatırıldı. Boy, ağırlık, bel ve kalça çevresi ölçümü yapıldı. Dual enerji x-ray absorbsiyometri (DEXA) ile beden yağ oranı ölçümü yapıldı. Bir gecelik açlık sonrası sabah 08:00 de test uygulandı. -10, -5, 0. dakikalarda kan örnekleri alındı. Ardından 500 kilokalorilik standart kahvaltı verildi. Kahvaltı sonrası 30. 60. 90. 120. 180. ve 240. dakikalarda kan örnekleri alındı. Serum leptin düzeyleri 0. 60. 240. dakikalarda alınan örneklerde çalışıldı. Homeostasis Model Assesment (HOMA) yöntemi ile insülin direnci hesabında kullanılmak üzere -10, -5, 0. dakikalarda alınan örneklerde insülin ve glukoz ölçümü yapıldı. İnsülin salınım kapasitesini saptamak için eğri altındaki alan (EAA) formülünde kullanılmak üzere 30. 60. 90. 120. 180. 240. dakika örneklerinde insülin ve glukoz ölçümü yapıldı. Ayrıca hastaların senim total kolesterol, HDL kolesterol, trigliserid, lipoprotein (a), total ve serbest testosteron,luteinize edici hormon (LH), follikül stimüle edici hormon (FSH), seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG), 17a OH progesteron androstenedion, dihidrocpiandrosteron-sülfat (DHEA-S), progesteron ve estradiol ölçümleri 0. dakikalarda alınan örnekten çalışıldı. Çalışmaya alınan hastaların açlık leptin düzeyleri ortalaması 35.8 ± 21.6 ng/ml, kahvaltı sonrası 60. dakikada 30.98 ± 15.8 ng/ml ve 240 dakikada 36.35 ± 20.69 ng/ml idi. Serum insülin düzeyleri ortalaması ise 0. dakikada 9.56 ± 5.13mlU/ml, 60. dakikada 49.0 ± 23.9 mlU/ml ve 240. dakikada ise 20.6 ± 11.9 mlU/ml idi. Kahvaltı sonrası senam leptin düzeylerinde değişiklik istatistiksel olarak anlamlı değildi. Hastaların beden kitle indeksi (BKİ) değerleri, ağırlık, bel çevresi, beden toplam yağ ağırlığı ile serum açlık leptin düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon saptandı (p<0..0001). Serum leptin konsantrasyonu ve H0MA yöntemi ile saptanan insülin direnci, bazal insülin düzeyi ve maksimum insülin düzeyi arasında korelasyon saptanırken, 4 saatlik insülin ölçümleri ile elde edilen eğri altındaki alan ile serum leptin değeri arasında korelasyon bulunamadı. Hastaların ağırlıkları ile insülin düzeyleri arasında da korelasyon olduğu için BKİ dışlandıktan sonra yapılan parsiyel korelasyon analizi ile, serum leptin düzeyi ile açlık insülin, maksimum insülin düzeyi ve insülin direnci arasında korelasyon saptanmadı. Hastaların serum leptin düzeyi ile andıojenler arasında da korelasyon yoktu. Sonuç olarak; PKOS'lu olgularda serum leptin düzeyleri ile hiperinsülinemi ve insülin direnci arasındaki korelasyonun, kişinin BKİ'ne bağımlı olduğu saptandı. PKOS'da hiperinsülineminin leptin salınımında etkisi olmadığı kanaatine varıldı.

In this study we aim to evaluate the effects of obesity, body mass index, hyperinsulinemia, insulin resistance and androgens on serum leptin levels in polycyslic overy syndrome having female patients. 34 patients having peripubertal oligomenorrhea, clinical and laboratory findings of hyperandrogenism and diagnosed as polycystic ovary syndrome by excluding other reasons causing hyperandragenemia were included in the study. They were all hospitalized for 1 day. Height, weight, waist and hip circumferences were measured flody fat ratio was measured with dual energy x-ray absorbtion (DEXA). After overnight fasting blood tests were applied at 08:00 am. Aller having -10, -5 and 0 minute blood samples, a standard breakfast of 500 kkal was given. Blood samples were obtained at 30, 60, 90, 120, 180 and 240 minutes afler the breakfast. Serum leptin levels were measured in 0, 60th and 240th minute samples. Insulin and glucose measurements were done in -10, 05 and 0 minute samples to be used in the calculation of insulin resistance with Homeostasis Model Assesment (HOMA) method. 30, 60, 90, 120, 180 and 240 minute samples were used tomeasure insulin and glucose to evaluate insulin release capacity by using area under the curve formulation. Serum total and HDL cholesterols, triglyceride, Jipoprotcin (a), total and free testosterone, androstenedione, DHEA-S and estradiol measurements were done in the 0 minute samples for each patient. Mean serum fasting 60th minute and 240th minute after breakfast leptin levelsof the patients were 35.8 ± 21.6 ng/ml, 30.98 ± 15.8 ng/ml and 36.35 ± 20.69 ng/ml respectively. Mean serum insulin measurements at the same time samples were 9.56 ± 5.13 m IU/ml, 49.0 ± 23.9 m IU/mI, 20.6 ± 11.9 mIU/ml respectively. Serum leptin level changes aller breakfast were statistically insignificant. A statistically significant corelation was obtained between fasting leptin levels and Body mass index (BMI), weights, waist circumferences and total body adipose weights of the patients (p<0.0001). A correlation was obtained between leptin concentrations and HOMA-insulin resistance, basal insulin levels and maximum insulin levels and no correlation was obtained between lcptin concentrations and area under the curve obtained by 4 hour insulin measurements. Since a correlation was obtained between insulin levels and BMl, partial correlation analysis was obtained by excluding BMI's. With this method no correlation was obtained between scrum lcptin, fasting insulin, maximum insulin level and insulin resistance. No correlation was obtained between serum lcptin and androgen levels. As a result, we concluded that the correlation between serum leptin levels and hyperinsulinemia and insulin resistance was BMI dependent and hyperinsulinemia had no effect in leptin release in PCOS cases.