Evsizler için barınma mekanlarının tasarımında psiko-sosyal gereksinimler üzerine bir inceleme: Kuala Lumpur örneği

Abstract

Evsizlik, günümüzde büyük kentlerde yaşanan önemli problemlerden biridir. Farklı nedenlerle yaşadıkları çevrelerinden uzaklaşan insanlar ya da olumsuz alışkanlıklar sebebiyle normal hayatına devam edemeyen bireylerin karşılaştığı evsizlik sorunu karşısında, kentlerde barınma ortamlarının sağlanabilmesine gereksinim duyulmaktadır. Acil barınaklar, geçiş barınakları, hızlı yeniden yerleştirme ve kalıcı destekleyici konut çözümleriyle farklı evsizlik durumlarına uygun konut sağlama çözümlerine yer verilebilmektedir. Ancak mevcut ve yeni tasarlanan pek çok örneğin evsizlerin gereksinimlerini karşılamaması da eleştirilmektedir. Evsizlik durumunda kalan bireyler için sorunun sadece bir yaşam alanı bulamama durumu olmadığı, barınma ortamlarında yaşama katılımı destekleyecek yönde olanaklar sağlanmasına önem verilmesi gerektiği nede dikkat çekilmektedir. Psiko-sosyal gereksinimlerin dikkate alınması da bu açıdan önem taşımaktadır. Bu kapsamda çalışmada, evsizler için barınma mekânlarının tasarımında, kullanıcıların psiko-sosyal gereksinimlerini destekleyici bir ortamın yaratılması yönünde tasarıma yönelik kriterlerin tanımlanabilmesi ve barınma mekanlarının niteliğini değerlendirmeye yönelik bir analiz çerçevesinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Aidiyet, mahremiyet, destekleyici ortam atmosferi, rehabilitasyon ve sosyalleşme olarak tanımlanan gereksinimler bağlamında mekana yönelik kriterler tanımlanmaktadır. Evsizlik sorununun yoğun olarak yaşandığı kentlerden biri olması sebebiyle çalışma alanı olarak belirlenen Kuala Lumpur kentindeki en kapsamlı evsiz barınma ortamı bu çerçevede incelediğinde, tanımlanan kriterler açısından yetersiz yönleri olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Bu kapsamda araştırmanın, psiko-sosyal gereksinimleri destekleyen evsizler için tasarlanacak barınma mekanlarının geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Homelessness is one of the most important problems in big cities today. In the face of the problem of homelessness faced by people who move away from their environment for different reasons or individuals who cannot continue their normal lives due to negative habits, there is a need to provide housing environments in cities. Emergency shelters, transitional shelters, rapid resettlement and permanent supportive housing solutions can provide housing solutions suitable for different homelessness situations. However, it is also criticized that many existing and newly designed examples do not meet the needs of the homeless. It is also pointed out that the problem for individuals experiencing homelessness is not only the inability to find a living space, but also the importance of providing opportunities to support participation in life in shelter environments. Consideration of psycho-social needs is also important in this respect. In this context, the study aims to define design criteria for creating an environment that supports the psycho-social needs of users in the design of shelters for the homeless and to develop an analysis framework for evaluating the quality of shelters. Criteria for space are defined in the context of the needs defined as belonging, privacy, supportive atmosphere, rehabilitation and socialization. When the most comprehensive homeless shelter environment in Kuala Lumpur, which was determined as the study area because it is one of the cities where the problem of homelessness is intensely experienced, is examined within this framework, it is concluded that it has insufficient aspects in terms of the defined criteria. In this context, it is thought that the research will contribute to the development of shelters to be designed for homeless people that support psycho-social needs.